Πώς μια (περίπου) γκάφα μπορεί να σταματήσει έναν πόλεμο

Μπορεί να πρόκειται για ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορία της διπλωματίας. Μια δήλωση που.......
δεν είχε προετοιμαστεί, ακόμα και μια γκάφα, φθάνει για να αποτρέψει τον πόλεμο. Ακόμα δεν γνωρίζουμε εάν το φαινομενικά απροσχεδίαστο σχόλιο του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Τζον Κέρι στο Λονδίνο - στο οποίο υπονόησε ότι η Συρία θα μπορούσε να αποτρέψει ένα αμερικανικό στρατιωτικό χτύπημα, παραδίδοντας όλα τα χημικά όπλα που έχει στη διάθεσή της - έδωσε ώθηση σε μια διαδικασία η οποία ενδέχεται τελικά να σταματήσει τη στρατιωτική δράση των Αμερικανών. Ομως μόλις ο Μπαράκ Ομπάμα το χαρακτήρισε ως «πιθανή υπέρβαση», «μπορούσε κάποιος να ακούσει τον αναστεναγμό ανακούφισης από πολλές πρωτεύουσες», παρατηρεί ο Τζόναθαν Φρίντλαντ στην «Γκάρντιαν».

Εντυπωσιακή ήταν και η ασυνήθιστα γρήγορη αντίδραση της Μόσχας μετά τη δήλωση Κέρι. Την πήρε, την επανέλαβε και της έδωσε διαστάσεις «πρότασης» που συμβάλλουν στην αναβάθμιση του κύρους της χώρας. Πάντως όλοι γνωρίζουν ότι η μεταφορά του ελέγχου των χημικών όπλων της Συρίας εν μέσω ενός σφοδρού πολέμου έχει μεγάλες δυσκολίες. Τα προβλήματα προφανώς είναι πολλά. Παρ' όλ' αυτά, αυτή η τελευταία πρωτοβουλία πρέπει, εκτιμούν οι αναλυτές, να ληφθεί σοβαρά υπ' όψιν επειδή δίνει σε όλους τους πρωταγωνιστές αυτό που χρειάζονται. Και επιτρέπει στις αντιμαχόμενες πλευρές να επιστρέψουν από το χείλος του πολέμου χωρίς να αμαυρωθεί το γόητρό τους.

Για τον Μπασάρ αλ Ασαντ το όφελος είναι προφανές. Εάν συμφωνήσει να παραδώσει τα απαγορευμένα όπλα, μπορεί να αποφύγει την αμερικανική επίθεση που ετοιμάζεται εναντίον. Ακόμα και εάν, όπως είπε ο Κέρι τη Δευτέρα, αυτή η επίθεση θα ήταν «ιδιαίτερα μικρής κλίμακας», ο Ασαντ θα προτιμήσει να την αποφύγει εάν μπορεί.

Για τη Ρωσία, της οποίας ο υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ άρπαξε στον αέρα μια φράση του Κέρι και τη μετέτρεψε σε πρωτοβουλία, θα υπάρξει διπλό κέρδος. Πρώτον, ο Βλαντίμιρ Πούτιν θα δει το διεθνές κύρος του να ενισχύεται καθώς θα αποτρέψει τη σιδηρά γροθιά των ΗΠΑ να πέσει πάνω στη Δαμασκό. Δεύτερον, η Ρωσία έχει τους δικούς τους λόγους να ανησυχεί: δεν θέλει να πέσουν τα χημικά όπλα στα χέρια των ισλαμιστών ανταρτών εάν ανατραπεί ο Ασαντ. Την ίδια ανησυχία έχει και η Τεχεράνη.

Πάνω απ' όλα, όμως, το νέο σχέδιο αποτελεί σωσίβια λέμβο για τον αμερικανό Πρόεδρο που μέχρι πριν από δύο ημέρες φαινόταν να μην μπορεί να τα βγάλει πέρα με τις εξελίξεις. Ολα έδειχναν ότι όδευε προς ήττα στην ψηφοφορία του Κογκρέσου για την επίθεση, τουλάχιστον στη Βουλή. Ακόμα και εάν κέρδιζε ωστόσο, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Ομπάμα επί πολύ καιρό ήταν διστακτικός να παρέμβει βίαια στον εμφύλιο πόλεμο της Συρίας - επειδή μπορούσε να μελετήσει όλα τα ανάλογα παραδείγματα των προκατόχων του.

Δύο σημεία τονίζει ο αναλυτής της «Γκάρντιαν». Πρώτον, αυτή η εξέλιξη ήρθε λόγω της απειλής χρήσης βίας από τις ΗΠΑ, καθώς κανείς δεν μπορεί να φανταστεί ότι ο Ασαντ θα συμφωνούσε υπό άλλες συνθήκες. Δεύτερον, δεν υπάρχει λόγος η πρωτοβουλία να σταματήσει εδώ. Εάν ΗΠΑ και Ρωσία τα καταφέρουν, γιατί να μη συνεχίσουν προκειμένου να σταματήσει ο εμφύλιος στη Συρία;ΝΕΑ