Παρασκευή 21 Μαΐου 2010

ΑΝΤΑΜ ΣΜΙΘ

AdamSmith.jpg


Παρασκευή 21 Μαΐου 2010
Άν διαβάσει κανείς το βιβλίο "Πλούτος των εθνών" του Σκοτσέζου φιλόσοφου και οικονομολόγου Άνταμ Σμιθ (18ος αιώνας), του θεωρουμένου και ως θεωρητικού του καπιταλισμού και ιδρυτή της κλασσικής πολιτικής οικονομίας, που αποτελεί τη βάση της...
σύγχρονης επιστήμης, εύκολα μπορεί να καταλήξει σε σκέψεις και συμπεράσματα χρήσιμα αλλά και επίκαιρα, ασχέτως εάν συμφωνεί ή διαφωνεί κανείς μαζί του.

Υποστηρικτής ο Άνταμ Σμιθ του ελεύθερου εμπορίου και των αυτορρυθμιζόμενων αγορών, απορίπτει την παρέμβαση του κράτους στις αγορές, οι οποίες κατ' αυτόν και μέσω της διαμόρφωσης (μηχανισμού) των τιμών, αυτορυθμίζονται και οι εμπορικές συναλλαγές που διεξάγονται στα πλαίσια της ελεύθερης και ακηδεμόνευτης αγοράς, αυξάνουν τον πλούτο και την ευημερεία των λαών.

Προυπόθεση για τον Άνταμ Σμιθ να αφεθεί η αγορά ελεύθερη έξω από κάθε κρατική παρέμαβση είναι να ακολουθεί κανόνες δικαίου και ηθικής που θεσπίζονται από το κράτος, για να μην παρεκτραπεί. Δεν μπορούσε βεβαίως να προβλέψει ότι ύστερα από δυόμιση περίπου αιώνες, ο καπιταλισμός με την παγκοσμιοποίηση, θα επέτρεπε τη συσσώρευση μεγάλων κεφαλαίων στα χέρια ολίγων, οι οποίοι θα αποκτούσαν έτσι τόση δύναμη και με την ανοχή ή και σύμπραξη των πολιτικών θα κατάφερναν να αισχροκερδούν εις βάρος των λαών χωρίς να μπορεί κανείς να τους τιθασεύσει.

Ο Άνταμ Σμιθ θεωρεί την επιδίωξη του ατομικού συμφέροντος και του πλούτου ως απολύτως ηθική που προάγει το γενικό συμφέρον. Το κέρδος γι' αυτόν είναι κοινωνική αρετή. Είναι όμως κατηγορηματικός για την προσστασία και την μη εκμετάλευση του εργαζόμενου από τον εργοδότη του, καθώς επίσης και για την υπεράσπιση των συμφερόντων του καταναλωτή.

Θεωρούσε ότι η εργασία είναι το πραγματικό μέτρο της ανταλλάξιμης αξίας όλων των εμπορευμάτων και η ετήσια εργασία ενός έθνους αποτελεί προταρχική πηγή εσόδων. Σήμερα όλοι οι οικονομικοί οργανισμοί (ΟΟΣΑ, Παγκόσμια Τράπεζα, ΔΝΤ, Κομισιόν) και οι πολιτικές ηγεσίες φορτώνουν όλα τα βάρη για την έξοδο από την κρίση στα εισοδήματα που προέρχονται από την εργασία.

Ο 'Ανταμ Σμιθ μίλησε για τον υγιή ανταγωνισμό που εφοαδιάζει την αγορά με αγαθά και υπηρεσίες που επιθυμεί αυτή, με χαμηλό κόστος, ενώ σήμερα κυριαρχούν τα ολιγοπώλεια και τα καρτέλ που προμηθεύουν τηνν αγορά με αγαθά που θέλουν, στις τιμές που θέλουν.

Πάντως όλοι αυτοί, που μόνος σκοπός της ζωής τους είναι το πώς, κάνοντας ζημιά στους άλλους, θα μεγιστοποιήσουν τα κέρδη τους, που τους είναι άχρηστα, θα πρέπει πνευματικά να είναι καθυστερημένοι και ψυχικά ανισσόροποι.

Στο βιβλίο του "Η θεωρία των ηθικών συναισθημάτων" ο Άνταμ Σμιθ θέτει το ερώτημα: Για πιο λόγο ο άνθρωπος, ένα ιδιοτελές ον, αναπτύσει μια σειρά από ηθικά συναισθήματα και κοινωνικές αρετές όπως εντιμότητα, καλοσύνη, φιλία, φιλανθρωπία, γεναιοδωρία, ευσπλαχνία και πάνω απ' όλα δικαιοσύνη. Τα συναισθήματα αυτά αποδεικνύουν ότι ο ψυχικά υγιής άνθρωπος είναι ένα κοινωνικό ον που ξεπερνά τα στενά όρια μιας άκρατης ατομικιστικής ιδιοτέλειας και ενδιαφέρεται πραγματικά για τον συνάνθρωπό του.

Γιάννης Καζεπίδης

ΚΡΑΧΤΗΣ

Δεν υπάρχουν σχόλια: