..
John H. Cochrane: Η Ελλάδα ουσιαστικά έχει «μισοβγεί» ήδη από το ευρώ
Παρασκευή 12 Φεβρουαρίου 2016,
Του Χ. Ι. Πολυχρονίου
Ο John Howland Cochrane είναι γνωστός οικονομολόγος, με ειδίκευση στα χρηματοοικονομικά και στη μακροοικονομία. Είναι καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο και επικεφαλής στο Ίδρυμα Hoover στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ.
Στην αποκλειστική συνέντευξη που έδωσε στο liberal.gr, ο καθηγητής Cochrane εκφράζει τις απόψεις του σχετικά με την κρίση στην Ελλάδα, την οποία και παρακολουθεί με προσοχή από το πρώτο ξέσπασμα της κρίσης του ευρώ το 2010.
Η ελληνική κρίση χρέους ξέσπασε το 2009, αμέσως μετά τη μεγάλη ύφεση, και η χ'ωρα βρίσκεται από τότε σε προγράμματα bailout από το 2010. Παρόλ' αυτά, έξι χρόνια αργότερα, η Ελλάδα παραμένει η πιο πιεσμένη οικονομία στην Ευρώπη, καθώς η αναλογία του χρέους/ΑΕΠ αυξήθηκε σημαντικά από το 2009 και η οικονομική δραστηριότητα έχει συρρικνωθεί σε μεγάλο βαθμό, ενώ το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) μειώθηκε κατά σχεδόν 25%. Με ποιο τρόπο η Ελλάδα έχει διασωθεί, λοιπόν;
Από τεχνικής απόψεως, η Ελλάδα πήρε νέα δάνεια με χαμηλά επιτόκια από άλλα ευρωπαϊκά κράτη, τα οποία την “έσωσαν” από μια χρεοκοπία. Έτσι, η Ελλάδα δέχτηκε ένα είδος διάσωσης, αν και τα χρήματα ουσιαστικά θα επιστρέφονταν ώστε να αποπληρωθούν τα παλιά δάνεια, ενώ δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η χώρα υποφέρει πολύ.
Οι ιδιώτες πιστωτές στην Ελλάδα – κατά κύριο λόγο οι γαλλικές και γερμανικές τράπεζες - ήταν οι μεγαλύτεροι αποδέκτες του bailout, καθώς ήταν σε θέση να δανείσουν την Ελλάδα, τα κράτη της ΕΕ και το ΔΝΤ, χωρίς να έχουν τεράστιες απώλειες. Μ' αυτόν τον τρόπο, λοιπόν, και οι τράπεζες διασώθηκαν.
Με στόχο να εξασφαλιστεί η αποπληρωμή των δανείων, οι πιστωτές απαιτούσαν όχι μόνο οικονομικές μεταρρυθμίσεις, αλλά και υψηλότερους φόρους προκειμένου να αυξηθούν τα κρατικά έσοδα. Πώς συνέβαλαν οι υψηλότεροι φόροι στην ενίσχυση της οικονομικής ανάπτυξης, ειδικά σε μια οικονομία βυθισμένη σε βαθιά ύφεση;
Κατά τη γνώμη μου, η αύξηση φόρων –ειδικά των φόρων σε ανθρώπους που ήθελαν να επενδύσουν στην Ελλάδα, να επεκτείνουν τις επιχειρήσεις τους, να προβούν σε προσλήψεις κτλ– ήταν μια πολύ κακή απόφαση. Περιμένουν η Ελλάδα να αποπληρώσει τα χρέη της αλλά αυτό πρέπει να γίνει βοηθώντας την οικονομία της να αναπτυχθεί και όχι να υποχρεώνουν τους πολίτες και τις επιχειρήσεις να πληρώνουν ακόμα μεγαλύτερους φόρους.
Το χρέος της Ελλάδας αποτελεί περίπου το 180% του ΑΕΠ, άρα η χώρα θα πρέπει να παράξει ένα πλεόνασμα 5,8% του ΑΕΠ για να καταστεί βιώσιμο το χρέος. Είναι ρεαλιστικό κάτι τέτοιο;
Πρέπει να δούμε πού θα κινηθούν τα επιτόκια της Ευρωζώνης και τι επιτόκια θα χρειαστεί να πληρώσει η Ελλάδα, οπότε δεν μπορώ να είμαι σίγουρος για το κατά πόσο είναι ρεαλιστικός ένας τέτοιος αριθμός. Το πρόβλημα είναι ότι δε συμβαίνει αυτό στην Ελλάδα και το χρέος μεγαλώνει κάθε χρόνο που περνάει.
Θεωρείτε πως έπρεπε να είχαν επιτρέψει στην Ελλάδα να κηρύξει χρεοκοπία το 2010;
Δεν είμαι σίγουρος πως το "επιτρέψει" είναι η σωστή λέξη. Εάν η Ελλάδα ήθελε να υποστεί τις συνέπειες, εκτιμώ πως θα μπορούσε να κηρύξει χρεοκοπία ανά πάσα στιγμή. Αν εξαιρέσουμε το παραπάνω, νομίζω πως η αθέτηση πληρωμών απέναντι στους αρχικούς δανειστές, οι οποίοι έβγαλαν πολλά λεφτά τις καλές εποχές, θα ήταν μια καλή πολιτική επιλογή για την Ελλάδα και την Ευρώπη. Σε μια νομισματική ένωση, θα έπρεπε να επιτρέπεται μια κρατική χρεοκοπία, όπως ακριβώς επιτρέπεται και στις επιχειρήσεις. Ομολογουμένως, βραχυπρόθεσμα θα κόστιζε πολύ στην Ελλάδα. Μια χρεοκοπία ακολουθούμενη από διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις ενδεχομένως να είχε επιτρέψει στην Ελλάδα να μεταβεί εκ νέου σε πορεία ανάκαμψης. Η χρεοκοπία που θα έκοβε κάθε δεσμό με τον υπόλοιπο κόσμο, θα ήταν χειρότερη καταστροφή από αυτήν τώρα.
Μήπως πρέπει η Ελλάδα να σκεφτεί το ενδεχόμενο χρεοκοπίας σήμερα;
Το όφελος δε θα είναι μεγάλο τώρα, καθώς το μεγαλύτερο μέρος του χρέους βρίσκεται σε ξένα χέρια αξιωματούχων και εκείνοι δείχνουν να είναι πρόθυμοι να το επιμηκύνουν όσο χρειαστεί. Το κλειδί για την Ελλάδα είναι μια βαθιά διαρθρωτική μεταρρύθμιση, διαφάνεια και να γίνει μια κοινωνία με εμπόριο και επιχειρηματικό πνεύμα. Αν το έκανε αυτό, δε χρειάζεται να χρεοκοπήσει. Η χρεοκοπία χωρίς τέτοια μέτρα θα αποκόψει την Ελλάδα από τον υπόλοιπο κόσμο, ενώ θα της προσφέρει πολύ λίγα οφέλη.
Έχει υποστηριχθεί ότι ένα Grexit θα είχε καταστροφικές συνέπειες όχι μόνο για την ελληνική οικονομία, αλλά και για τις υπόλοιπες οικονομίες της περιφέρειας της Ευρωζώνης, παρότι σήμερα, η έκθεση των υπόλοιπων χωρών στο χρέος της Ελλάδας είναι περιορισμένη. Κατά την άποψή σας, η Ελλάδα θα ήταν καλύτερα αν έφευγε από το ευρώ;
Εννοείται πως όχι. Η Ελλάδα δεν είχε κάποια ξέφρενη ανάπτυξη όταν είχε το δικό της νόμισμα και συχνά ήταν υποτιμημένη και με υψηλό πληθωρισμό. Είναι ατυχή τα capital controls που λαμβάνουν χώρα αυτή την περίοδο. Η Ελλάδα ουσιαστικά έχει “μισοβγεί” ήδη από το ευρώ. Λαμβάνετε τα οφέλη μιας σίγουρης δέσμευσης για την παραμονή στο ευρώ και του να μην έχετε μια οικονομία υποτιμημένη και με υψηλό πληθωρισμό. Δεν έχει νόημα να πετάξετε αυτά τα οφέλη τώρα.
Τι πολιτικές προτείνετε να ακολουθήσουμε για να τονώσουμε την ελληνική οικονομία μετά από εφτά χρόνια συνεχιζόμενης ύφεσης;
Τις ίδιες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που προτείνουν όλοι και η Ελλάδα ακόμα να αρχίσει να εφαρμόζει. Πηγαίνετε στο νούμερο 1 του δείκτη ease of doing business της Παγκόσμιας Τράπεζας. Απελευθερώστε την αγορά εργασίας, τις εισαγωγές, τις εξαγωγές, τις άδειες, τις ζώνες και ούτω καθεξής. Και εισάγετε χαμηλούς απλούς φόρους τους οποίους μπορείτε όντως να εισπράξετε. http://www.liberal.gr/
Ο John Howland Cochrane είναι γνωστός οικονομολόγος, με ειδίκευση στα χρηματοοικονομικά και στη μακροοικονομία. Είναι καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο και επικεφαλής στο Ίδρυμα Hoover στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ.
Στην αποκλειστική συνέντευξη που έδωσε στο liberal.gr, ο καθηγητής Cochrane εκφράζει τις απόψεις του σχετικά με την κρίση στην Ελλάδα, την οποία και παρακολουθεί με προσοχή από το πρώτο ξέσπασμα της κρίσης του ευρώ το 2010.
Η ελληνική κρίση χρέους ξέσπασε το 2009, αμέσως μετά τη μεγάλη ύφεση, και η χ'ωρα βρίσκεται από τότε σε προγράμματα bailout από το 2010. Παρόλ' αυτά, έξι χρόνια αργότερα, η Ελλάδα παραμένει η πιο πιεσμένη οικονομία στην Ευρώπη, καθώς η αναλογία του χρέους/ΑΕΠ αυξήθηκε σημαντικά από το 2009 και η οικονομική δραστηριότητα έχει συρρικνωθεί σε μεγάλο βαθμό, ενώ το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) μειώθηκε κατά σχεδόν 25%. Με ποιο τρόπο η Ελλάδα έχει διασωθεί, λοιπόν;
Από τεχνικής απόψεως, η Ελλάδα πήρε νέα δάνεια με χαμηλά επιτόκια από άλλα ευρωπαϊκά κράτη, τα οποία την “έσωσαν” από μια χρεοκοπία. Έτσι, η Ελλάδα δέχτηκε ένα είδος διάσωσης, αν και τα χρήματα ουσιαστικά θα επιστρέφονταν ώστε να αποπληρωθούν τα παλιά δάνεια, ενώ δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η χώρα υποφέρει πολύ.
Οι ιδιώτες πιστωτές στην Ελλάδα – κατά κύριο λόγο οι γαλλικές και γερμανικές τράπεζες - ήταν οι μεγαλύτεροι αποδέκτες του bailout, καθώς ήταν σε θέση να δανείσουν την Ελλάδα, τα κράτη της ΕΕ και το ΔΝΤ, χωρίς να έχουν τεράστιες απώλειες. Μ' αυτόν τον τρόπο, λοιπόν, και οι τράπεζες διασώθηκαν.
Με στόχο να εξασφαλιστεί η αποπληρωμή των δανείων, οι πιστωτές απαιτούσαν όχι μόνο οικονομικές μεταρρυθμίσεις, αλλά και υψηλότερους φόρους προκειμένου να αυξηθούν τα κρατικά έσοδα. Πώς συνέβαλαν οι υψηλότεροι φόροι στην ενίσχυση της οικονομικής ανάπτυξης, ειδικά σε μια οικονομία βυθισμένη σε βαθιά ύφεση;
Κατά τη γνώμη μου, η αύξηση φόρων –ειδικά των φόρων σε ανθρώπους που ήθελαν να επενδύσουν στην Ελλάδα, να επεκτείνουν τις επιχειρήσεις τους, να προβούν σε προσλήψεις κτλ– ήταν μια πολύ κακή απόφαση. Περιμένουν η Ελλάδα να αποπληρώσει τα χρέη της αλλά αυτό πρέπει να γίνει βοηθώντας την οικονομία της να αναπτυχθεί και όχι να υποχρεώνουν τους πολίτες και τις επιχειρήσεις να πληρώνουν ακόμα μεγαλύτερους φόρους.
Το χρέος της Ελλάδας αποτελεί περίπου το 180% του ΑΕΠ, άρα η χώρα θα πρέπει να παράξει ένα πλεόνασμα 5,8% του ΑΕΠ για να καταστεί βιώσιμο το χρέος. Είναι ρεαλιστικό κάτι τέτοιο;
Πρέπει να δούμε πού θα κινηθούν τα επιτόκια της Ευρωζώνης και τι επιτόκια θα χρειαστεί να πληρώσει η Ελλάδα, οπότε δεν μπορώ να είμαι σίγουρος για το κατά πόσο είναι ρεαλιστικός ένας τέτοιος αριθμός. Το πρόβλημα είναι ότι δε συμβαίνει αυτό στην Ελλάδα και το χρέος μεγαλώνει κάθε χρόνο που περνάει.
Θεωρείτε πως έπρεπε να είχαν επιτρέψει στην Ελλάδα να κηρύξει χρεοκοπία το 2010;
Δεν είμαι σίγουρος πως το "επιτρέψει" είναι η σωστή λέξη. Εάν η Ελλάδα ήθελε να υποστεί τις συνέπειες, εκτιμώ πως θα μπορούσε να κηρύξει χρεοκοπία ανά πάσα στιγμή. Αν εξαιρέσουμε το παραπάνω, νομίζω πως η αθέτηση πληρωμών απέναντι στους αρχικούς δανειστές, οι οποίοι έβγαλαν πολλά λεφτά τις καλές εποχές, θα ήταν μια καλή πολιτική επιλογή για την Ελλάδα και την Ευρώπη. Σε μια νομισματική ένωση, θα έπρεπε να επιτρέπεται μια κρατική χρεοκοπία, όπως ακριβώς επιτρέπεται και στις επιχειρήσεις. Ομολογουμένως, βραχυπρόθεσμα θα κόστιζε πολύ στην Ελλάδα. Μια χρεοκοπία ακολουθούμενη από διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις ενδεχομένως να είχε επιτρέψει στην Ελλάδα να μεταβεί εκ νέου σε πορεία ανάκαμψης. Η χρεοκοπία που θα έκοβε κάθε δεσμό με τον υπόλοιπο κόσμο, θα ήταν χειρότερη καταστροφή από αυτήν τώρα.
Μήπως πρέπει η Ελλάδα να σκεφτεί το ενδεχόμενο χρεοκοπίας σήμερα;
Το όφελος δε θα είναι μεγάλο τώρα, καθώς το μεγαλύτερο μέρος του χρέους βρίσκεται σε ξένα χέρια αξιωματούχων και εκείνοι δείχνουν να είναι πρόθυμοι να το επιμηκύνουν όσο χρειαστεί. Το κλειδί για την Ελλάδα είναι μια βαθιά διαρθρωτική μεταρρύθμιση, διαφάνεια και να γίνει μια κοινωνία με εμπόριο και επιχειρηματικό πνεύμα. Αν το έκανε αυτό, δε χρειάζεται να χρεοκοπήσει. Η χρεοκοπία χωρίς τέτοια μέτρα θα αποκόψει την Ελλάδα από τον υπόλοιπο κόσμο, ενώ θα της προσφέρει πολύ λίγα οφέλη.
Έχει υποστηριχθεί ότι ένα Grexit θα είχε καταστροφικές συνέπειες όχι μόνο για την ελληνική οικονομία, αλλά και για τις υπόλοιπες οικονομίες της περιφέρειας της Ευρωζώνης, παρότι σήμερα, η έκθεση των υπόλοιπων χωρών στο χρέος της Ελλάδας είναι περιορισμένη. Κατά την άποψή σας, η Ελλάδα θα ήταν καλύτερα αν έφευγε από το ευρώ;
Εννοείται πως όχι. Η Ελλάδα δεν είχε κάποια ξέφρενη ανάπτυξη όταν είχε το δικό της νόμισμα και συχνά ήταν υποτιμημένη και με υψηλό πληθωρισμό. Είναι ατυχή τα capital controls που λαμβάνουν χώρα αυτή την περίοδο. Η Ελλάδα ουσιαστικά έχει “μισοβγεί” ήδη από το ευρώ. Λαμβάνετε τα οφέλη μιας σίγουρης δέσμευσης για την παραμονή στο ευρώ και του να μην έχετε μια οικονομία υποτιμημένη και με υψηλό πληθωρισμό. Δεν έχει νόημα να πετάξετε αυτά τα οφέλη τώρα.
Τι πολιτικές προτείνετε να ακολουθήσουμε για να τονώσουμε την ελληνική οικονομία μετά από εφτά χρόνια συνεχιζόμενης ύφεσης;
Τις ίδιες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που προτείνουν όλοι και η Ελλάδα ακόμα να αρχίσει να εφαρμόζει. Πηγαίνετε στο νούμερο 1 του δείκτη ease of doing business της Παγκόσμιας Τράπεζας. Απελευθερώστε την αγορά εργασίας, τις εισαγωγές, τις εξαγωγές, τις άδειες, τις ζώνες και ούτω καθεξής. Και εισάγετε χαμηλούς απλούς φόρους τους οποίους μπορείτε όντως να εισπράξετε. http://www.liberal.gr/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου