Ιθαγένεια

Παρασκευή 08 Φεβρουαρίου 2013

Ας μπούμε στη μηχανή του χρόνου για ένα μικρό ταξίδι προς το μέλλον. Σε μια υπηρεσία ο υπάλληλος εξυπηρετεί έναν έγχρωμο και σημειώνει τα στοιχεία του στον υπολογιστή. Μία από τις ερωτήσεις που του υποβάλλει είναι: «Από πού κατάγεστε;». Ο εξυπηρετούμενος απαντάει: «Από τα Τρίκαλα». Ο υπάλληλος το ...καταχωρίζει και συνεχίζει τη δουλειά του.

Κανείς δεν απορεί: «Μαύρος και από τα Τρίκαλα;». Γιατί κανείς δεν έχει λόγο να αμφιβάλλει ότι πράγματι ο άνθρωπος είναι από τα Τρίκαλα. Εκεί γεννήθηκε, εκεί μεγάλωσε και εκεί θα συνεχίσει τη ζωή του.    

Επιστροφή στο παρόν. Ενα μεγάλο ποσοστό των κατοίκων της χώρας δεν έχει ως μητρική γλώσσα την ελληνική, αλλά μιλάει ελληνικά και φοιτά στα ελληνικά σχολεία. Ενδεχομένως να διαφέρει ως προς το χρώμα ή το θρήσκευμα. Αυτά τα παιδιά δεν είναι μετανάστες. Δεν ήλθαν από το πουθενά και ούτε θέλουν να πάνε πουθενά. Εδώ γεννήθηκαν - ή έστω εδώ βρέθηκαν λίγο μετά τη γέννησή τους - και εδώ θα μείνουν.   

Γίνεται να μην είναι ούτε έλληνες πολίτες ούτε αλλοδαποί, δηλαδή να μην είναι τίποτε; Είναι σαν να καταδικάζονται σε μια ζωή δεύτερης διαλογής, κατώτερη από τις ικανότητες και τις προσδοκίες τους. Ή, ακόμη χειρότερα, σαν να έχουν να επιλέξουν ανάμεσα σε κάποιο γκέτο και στο να γίνουν φτηνό υλικό σε δίκτυα εγκληματικότητας.   

Η απόδοση ιθαγένειας στα παιδιά των μεταναστών συνιστά νομική διαδικασία, αλλά δεν είναι νομικό θέμα. Είναι δείκτης συνειδητοποίησης της πραγματικότητας από τους θεσμούς της ελληνικής Πολιτείας και ταυτόχρονα δείχνει τον βαθμό ωρίμασης της κοινωνίας. Οι μετανάστες δεν βρίσκονται εδώ μόνο για να μαζεύουν τις ελιές, να καθαρίζουν σπίτια, να γηροκομούν τους ηλικιωμένους, να χτίζουν ωραίους πέτρινους τοίχους.

Είναι προφανές ότι το θέμα προσφέρεται για πολιτικά παιχνίδια, μηδενικής ηθικής ενίοτε. Ορισμένοι πολιτικοί επενδύουν στα κατώτερα αισθήματα των πολιτών και δεν βρίσκονται μόνο στη βυσσοδομούσα Ακροδεξιά. Ηδη προσπαθούν να μετατρέψουν τις νομικές ατέλειες του νόμου Ραγκούση σε μοχλό ανατροπής της αποδοχής του από την κοινωνία. Καμία πρωτοτυπία: η κατασκευή εσωτερικών εχθρών από μια συγκεκριμένη πολιτική αντίληψη είναι παλιά υπόθεση. Το είδος των εχθρών αλλάζει μόνο.

Η μελλοντική εικόνα του έγχρωμου πολίτη από τα Τρίκαλα είναι το κριτήριο της  ελληνικής προσέγγισης στο ευρωπαϊκό κεκτημένο και σε αυτό το επίπεδο. Για τα παιδιά των μεταναστών η ιθαγένεια συνιστά δικαίωμα όπως το όριζε ο αμερικανός νομικός Ράμσεϊ Κλαρκ: «Δικαίωμα δεν είναι κάτι που σου δίνει κάποιος, αλλά κάτι που κανείς δεν μπορεί να σου πάρει».

Του Γιώργου Λακόπουλου