Τετάρτη 23 Δεκεμβρίου 2009

"Πώς θα βελτιώσουμε τη δημοκρατία μας;" του Γιάννη Κορομήλη


TETARTH 23/12/2009  
Οι μαθηματικοί συνηθίζουν να λεν στους μαθητές τους ότι κάθε πρόβλημα εμπεριέχει τη λύση του. Δηλαδή αν θέλουμε να λύσουμε κάποιο πρόβλημα πρέπει να ψάξουμε στα δεδομένα του. Να τα κατανοήσουμε πλήρως και να τα αναλύσουμε σωστά. Αυτό δεν ισχύει μόνο για τα μαθηματικά.
σχύει για όλα σχεδόν τα προβλήματα (οικονομικά, πολιτικά, φιλοσοφικά κ.α.) που συναντούμε στο διάβα της ζωής μας. Λέγαμε χθες σ’ αυτή τη στήλη πως έχουμε δημοκρατία αλλά χωλή και κουτσουρεμένη. Πώς θα επιτύχουμε τη μεγίστη δυνατή βελτίωσή της; Για πλήρη επίτευξή της δεν μπορούμε να μιλάμε.
Ως ιδανικό, αποτελεί στόχο που ουδέποτε θα τον φτάσουμε. Δυνατότητα - και συνάμα χρέος μας – είναι να το πλησιάσουμε όσο περισσότερο μπορούμε.
Για να βρούμε την απάντηση σ’ αυτό το πρόβλημα ας εφαρμόσουμε την προαναφερθείσα μαθηματική μέθοδο. Ας αναλύσουμε τα δεδομένα. Σε κάποια από αυτά αναφερθήκαμε στο χθεσινό μας φύλλο. Ας το «ψάξουμε» λίγο περισσότερο.
Αναβαθμός πολιτισμού - ωριμότητα
Ο στοχαστής Άγγελος Τερζάκης λέει σχετικά: «… Δημοκρατία σημαίνει αναβαθμός πολιτισμού. Προϋποθέτει πολλά πράγματα. Όχι απλώς έναν ιδεολογικό προσανατολισμό ή μια κατεύθυνση του γούστου. Γίνεσαι άξιος να υψωθείς ως τη δημοκρατική ιδέα όταν έχεις πριν διανύσει κάποια στάδια εσωτερικού εκπολιτισμού.
Ένας λαός άξιος της Δημοκρατίας δίνει εξετάσεις καθημερινά, όχι μονάχα μπροστά στην κάλπη: δίνει εξετάσεις στα πιο μικρά πράγματα της καθημερινής ζωής: σέβεται τη θέση του στη «ουρά», προσέχει να μην ενοχλεί το διπλανό του, πιστεύει πως έχει πρώτα καθήκοντα κι έπειτα δικαιώματα. Η κοινωνική αγωγή είναι αναγκαία προϋπόθεση της Δημοκρατίας.
Η Δημοκρατία περνάει στον καιρό μας και δοκιμασία και κρίση. Το πρόβλημά της είναι σύνθετο. Δοκιμασία για τη Δημοκρατία είναι η ανάγκη να κυβερνήσει ανθρώπινα σύνολα τεράστια, που ξεπερνάνε τα φυσικά της μέτρα.
Κρίση όμως περνάει η δημοκρατία στην αναμέτρησή της με την εσωτερική πραγματικότητα. Πόσοι και που είναι ώριμοι να τη δεχτούν; Πόσοι έχουν το ανάστημα να τη δικαιώσουν;», έγραψε ο στοχαστής Άγγελος Τερζάκης.
Από τα παραπάνω είναι φανερά – και  κοινώς αποδεκτά – τα εξής:
* Η δημοκρατία είναι τρόπος ζωής. Καθημερινή συμπεριφορά και σχέση με τους άλλους και το κράτος.
* Αναγκαίες προϋποθέσεις της δημοκρατίας είναι: α) ένα επίπεδο πολιτισμού β) εσωτερικός εκπολιτισμός, γ) πολιτική ωριμότητα, δ) δημοκρατικό φρόνημα, ε) κοινωνική αγωγή.
Όλα αυτά, όπως και η παράδοση, η ιστορική πορεία ενός λαού, ειδικές συνθήκες κ.α, είναι προαπαιτούμενα και προσδιορίζουν την ποιότητα της δημοκρατίας. Από το επίπεδο και το βαθμό τους εξαρτάται και το επίπεδο της δημοκρατίας μιας χώρας.
Έτσι εξηγείται και το γεγονός ότι δημοκρατία έχουν μεν πολλά κράτη είναι όμως αδύνατο να βρούμε και δύο έστω από αυτά που να έχουν την ίδια ποιότητα δημοκρατίας.
Από την άλλη πλευρά όλα αυτά είναι απαραίτητα για την βελτίωση της δημοκρατίας,   δύσκολα όμως κατακτώνται. Χρειάζεται σωστή παιδεία, πολιτισμικό και κοινωνικό επίπεδο υψηλό και επίσης μεγάλο αγώνα προσωπικό και ομαδικό. Κι αυτά απαιτούν προσπάθεια μεγάλη και χρόνο πολύ. Όμως κάποτε πρέπει να γίνει η αρχή. Και το κάποτε αυτό για την Ελλάδα ήταν χθες, προχθές καλύτερα. Αλλά «κάλλιο αργά παρά ποτέ».
Εκπαίδευση
Κι από πού να αρχίσουμε; Φυσικά από την Εκπαίδευση. Καθιερώνοντας ένα άλλο εκπαιδευτικό σύστημα που θα παρέχει πρώτα γενική παιδεία, πρωτίστως κοινωνική και, στις ανώτερες και ανώτατες βαθμίδες της, ειδικές γνώσεις και δεξιότητες. Ένα «έξυπνο» εκπαιδευτικό σύστημα που θα προσαρμόζεται συνεχώς στις νέες και ταχύτατα μεταβαλλόμενες κοινωνικές, πολιτικές και τεχνολογικές συνθήκες.
Κομματικός θεσμός
Μια εξίσου καλή προσπάθεια που θα πρέπει να γίνεται παράλληλα με την προηγηθείσα, είναι στους κομματικούς μας θεσμούς.
Είναι κοινός τόπος ότι δημοκρατία με ένα κόμμα ή χωρίς κανένα κόμμα δεν νοείται. Όλες οι δικτατορίες, ανεξαρτήτως χρώματος και χώρας, επιτρέπουν ένα το πολύ κόμμα (Κομμουνιστικό, ναζιστικό, φασιστικό, θεοκρατικό κ.α.) Από την άλλη πλευρά ενώ για την λειτουργία της δημοκρατίας είναι αναγκαία συνθήκη η ύπαρξη κομμάτων (δύο κατ’ ελάχιστον) δεν είναι όμως  και ικανή. Αν δηλαδή υπάρχουν μεν κόμματα αλλά με ανύπαρκτο ή ασήμαντο ρόλο (όπως συμβαίνει σε πολλές χώρες της εποχής μας) ή που είναι εγγενώς ανίκανα να ανταποκριθούν στον όποιο ρόλο τους ανατίθεται τότε μόνο για χωλή δημοκρατία μπορούμε να μιλάμε.
Αξίζει πάντως να δούμε τη σημασία του θεσμού των πολιτικών κομμάτων. Θεσμού που πέρασε διάφορα στάδια μέχρι να πάρει τη σημερινή, συνταγματικά κατωχυρωμένη, μορφή του. Την περιπετειώδη διαδρομή του κομματικού φαινομένου αποτύπωσε ο μεγάλος θεωρητικός της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης Heinrich Triepel.
O H. Tripel μίλησε για τέσσερις ιστορικές φάσεις των κομμάτων: της καταπολέμησής τους, της αγνόησής τους, της νομιμοποίησής τους και της συνταγματικής τους ενσωμάτωσης. Δηλαδή σταδιακή μετάβαση από τον υπήκοο στον πολίτη και τελικά στη νομιμοποίηση της ίδιας της πολιτικής και στην συνταγματική της ενσωμάτωση.
Τα κόμματα λοιπόν σήμερα έχουν ή καλύτερα θα έπρεπε να έχουν ουσιαστικό, καθοριστικό λόγο και ρόλο.
(Γιάννης Κορομήλης)

Δεν υπάρχουν σχόλια: