Πέμπτη 19 Ιανουαρίου 2012
Τα ευρήματα που έφερε στην επιφάνεια η αρχαιολογική έρευνα με επικεφαλής τον αρχαιολόγο Μάνθο Μπέσιο στη Μεθώνη πιστοποιούν την ύπαρξη ελληνικών στη Μακεδονία , δύο περίπου αιώνες νωρίτερα απ’ ό,τι γνωρίζαμε μέχρι...
σήμεραΌταν ο Κωνσταντίνος Μαμούκαρης, αλουμινάς στο επάγγελμα, παραχωρούσε το 2003, στην ΙΣΤ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων (και από το 2004 στην ΚΖ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων) το αγροτεμάχιό του στη Μεθώνη Πιερίας για τη διενέργεια ανασκαφών, σίγουρα δεν μπορούσε να φανταστεί τους θησαυρούς που έκρυβε από κάτω.
Και κυρίως δεν μπορούσε να φανταστεί ότι μερικά χρόνια αργότερα και συγκεκριμένα στις 19 Ιανουαρίου του 2012, την ερχόμενη Πέμπτη δηλαδή¸ στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, οι θησαυροί αυτοί, τα ευρήματα των ανασκαφών που ακολούθησαν, θα παρουσιάζονταν επίσημα στην επιστημονική κοινότητα και στο ευρύ κοινό, για να ανατρέψουν παγιωμένες αντιλήψεις σχετικά με την ύπαρξη ελληνικών στη Μακεδονία, αλλά και να αναθεωρήσουν τη σημασία της Μεθώνης κατά την αρχαιότητα.
Στην εκδήλωση που διοργανώνει το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας στο πλαίσιο του προγράμματος «Διάλεκτοι της Αρχαίας Ελληνικής με κομβική ιστορική σημασία για τη συνέχεια της ελληνικής γλώσσας και πολιτισμικής παράδοσης» πρόκειται να παρουσιαστεί μικρός μόνον αριθμός από τα ευρήματα της Μεθώνης, με αφορμή την επικείμενη κυκλοφορία του τόμου ΜΕΘΩΝΗ Ι: Επιγραφές, χαράγματα και εμπορικά σύμβολα στη γεωμετρική και αρχαϊκή κεραμική από το ‘Υπόγειο’.
Πρόκειται για την παρουσίαση των 191 ενεπίγραφων αντικειμένων που βρέθηκαν στο ‘Υπόγειο’ της Μεθώνης --όπως ονομάστηκε ο χώρος-- τα οποία συμβάλλουν καθοριστικά προς μία αναθεώρηση της σημασίας της Μεθώνης κατά την αρχαιότητα, αλλά και σε μία επανεξέταση μίας σειράς ζητημάτων που είναι κεφαλαιώδους σημασίας, όπως αυτό της εμφάνισης της ελληνικής γλώσσας στη Μακεδονία δύο αιώνες νωρίτερα από τις μέχρι τώρα γνώσεις μας από την έρευνα.
«Στη Μακεδονία δεν είχε βρεθεί τίποτα γραμμένο στην ελληνική γλώσσα που να χρονολογείται πριν από το 550 με 500 π.Χ., οπότε με τα ‘ελληνικά’ της Μεθώνης πάνω σε αγγεία, η παρουσία της ελληνικής γλώσσας στη Μακεδονία πηγαίνει πίσω 100-150 χρόνια», σημειώνει ο κ. Ιωάννης Τζιφόπουλος, αναπληρωτής καθηγητής αρχαίας ελληνικής φιλολογίας και επιγραφικής του ΑΠΘ και επιμελητής της έκδοσης της Μεθώνης, χαρακτηρίζοντάς τα «απροσδόκητο εύρημα για τη θέση αυτή».
Ποιο είναι το «απροσδόκητο εύρημα»
Πρόκειται για 191 ενεπίγραφα κεραμικά αντικείμενα, τα 25 από τα οποία έχουν εμπορικά ή άλλα αλφαβητικά σύμβολα και από αυτά σημαντικότερα όλων είναι οι 9 επιγραφές με ονόματα σε πτώση γενική. Το γεγονός αυτό πιστοποιεί τη χρήση της ελληνικής γλώσσας στην πλήρη, αναπτυγμένη της μορφή ως προς το λεξιλόγιο, τους γραμματικούς και τους συντακτικούς κανόνες, αφού μία γενική ονόματος πάνω σε ένα αγγείο (για παράδειγμα «του Γιάννη», ότι δηλαδή το ποτήρι ανήκει στο Γιάννη) δείχνει ότι αυτός που το χάραξε γνώριζε το λεξιλόγιο, τη γραμματική και το συντακτικό της ελληνικής γλώσσα. Η γενική του ονόματος υποδηλώνει ότι ο χαράκτης της επιγραφής, ο ιδιοκτήτης του αγγείου και ο πιθανός αναγνώστης γνώριζαν τη λειτουργία της γενικής αυτής ως γενικής κτητικής εννοώντας εύκολα το ρήμα «είμαι του ...».
«Αυτό δείχνει ότι ήδη το 730-700 π.Χ. το λεξιλόγιο της ελληνικής γλώσσας, οι πτώσεις και οι κλίσεις των ονομάτων, αλλά και το συντακτικό της, δηλαδή η σχέση ρήματος, ουσιαστικού και όρων μίας πρότασης, είχαν ήδη παγιωθεί. Το γεγονός αυτό ανοίγει το μεγάλο κεφάλαιο: πότε οι έλληνες υιοθέτησαν το αλφάβητο και πότε άρχισαν να γράφουν, να χαράσσουν πάνω σε σκληρές επιφάνειες; Μέχρι τώρα η πλειοψηφία των επιγραφικών υπέθετε ότι οι Έλληνες υιοθέτησαν το φοινικικό αλφάβητο περίπου στο 800 π.Χ. Είναι όμως δυνατόν από το 750 μέχρι το 730 να ἐχει συντελεστεί η τελειοποίηση της γλώσσας και η απεικόνισή της με τα νέα σχήματα των γραμμάτων; Να παγιωθεί η γλώσσα σ’ αυτή την τέλεια μορφή με την οποία τη βρίσκουμε. Μάλιστα, μία από τις επιγραφές της Μεθώνης είναι και «ποιηματάκι», ένα συμποτικό επίγραμμα», αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Τζιφόπουλος, υποστηρίζοντας ότι δεν μπορεί μία τέτοια εξέλιξη να χρειάστηκε μόνο μία γενιά 30 χρόνων. Όπως αναφέρει, «πρέπει να μετατοπίσουμε τουλάχιστον 100 χρόνια νωρίτερα την υιοθέτηση του αλφαβήτου, δηλαδή να πήραν το αλφάβητο τον 10ο-9ο αιώνα π.Χ., να το επεξεργάστηκαν αυτό το αλφάβητο, έτσι ώστε τα νέα σχήματα των γραμμάτων να απεικονίζουν τη γλώσσα την οποία ήξεραν και μιλούσαν (αυτή την ελληνική), για να φτάσουν αλφάβητο και γλώσσα σ’ αυτή την τέλεια μορφή που συναντάμε στις επιγραφές της Μεθώνης.
Τεράστιο το ενδιαφέρον της παγκόσμιας επιστημονικής κοινότητας
Στην εκδήλωση της ερχόμενης Πέμπτης (Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, αίθουσα MC2, επίπεδο "Ν. Σκαλκώτας" στις 19:00) το παρών θα δώσουν, μεταξύ άλλων, εκπρόσωποι όλων των αρχαιολογικών σχολών (Αμερικανοί, Βρετανοί, Γάλλοι, Δανοί, Βέλγοι, Ιταλοί, Σουηδοί, Ελβετοί) που εδρεύουν στην Αθήνα. Ενδεικτικό του τεράστιου ενδιαφέροντος που έδειξε η παγκόσμια επιστημονική κοινότητα είναι το γεγονός ότι με το που εστάλη η πρόσκληση η Αμερικανική Εταιρεία Φιλολόγων το ανέβασε αμέσως στο επίσημο πόρταλ της στο διαδίκτυο όπως και η Αμερικανική εταιρεία ελληνικής και ρωμαϊκής επιγραφικής, αλλά και ένα διεθνές μπλογκ επιγραφικών θεμάτων. Φυσικά αναμένεται να δώσει το παρών και η ηγεσία των Υπουργείων Παιδείας και Πολιτισμού, ενώ έχει προκληθεί και η πολιτειακή ηγεσία του τόπου.
Ελίνα Διαμαντοπούλου ΕΠΤΑ-ΠΟΛΙΤΕΙΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου