Τρίτη 7 Φεβρουαρίου 2012
πραγμάτων, αποτελεί ένα από τα ζητήματα που θα απασχολούν τώρα αλλά και στο άμεσο μέλλον λογιστές, φορολογικούς συμβούλους και φορολογούμενους. Για το λόγο αυτό, στο Forin.gr, συγκεντρώσαμε και αναλύουμε σε ένα θέμα τις κύριες διατάξεις που αφορούν τη φορολόγηση των κατοίκων του εξωτερικού και σας τις παραθέτουμε.
1. Η έννοια της φορολογικής κατοικίας
Η έννοια της φορολογικής κατοικίας και κατ’ επέκταση αυτή του φορολογικού κατοίκου της Ελλάδας είναι η αρχή για την καλύτερη κατανόηση του ζητήματος της φορολόγησης των κατοίκων του εξωτερικού καθώς η φορολογική κατοικία προσδιορίζει τον τόπο φορολόγησης του εισοδήματος των φορολογουμένων.
Σύμφωνα με το άρθρο 2 § 1 του Κ.Φ.Ε., όπως αυτό τροποποιήθηκε με το άρθρο 12 § 1 του Ν. 3943/2011, από 31-3-2011, φορολογικός κάτοικος της Ελλάδας θεωρείται όποιος διαμένει στην Ελλάδα για διάστημα που υπερβαίνει τις 183 ημέρες μέσα στο ίδιο ημερολογιακό έτος. Το διάστημα αυτό αντιστοιχεί όπως γίνεται αντιληπτό σε διάστημα μεγαλύτερο του μισού του ημερολογιακού έτους.
Αντικείμενο της φορολογίας εισοδήματος για τους φορολογικούς κατοίκους της Ελλάδας είναι το παγκόσμιο εισόδημα τους.
Αντιθέτως, τα πρόσωπα που δεν είναι ούτε κάτοικοι της Ελλάδας ούτε συνήθως διαμένοντες σε αυτήν ορίζεται ότι φορολογούνται μόνο για το εισόδημα που προκύπτει στην Ελλάδα.
Για να γίνει κατανοητός ο ορισμός της φορολογικής κατοικίας παραθέτουμε ένα σχετικό παράδειγμα.
Εργαζόμενος εγκαθίσταται στη χώρα Α με σύμβαση εργασίας από το Σεπτέμβριο του 2011 έως τον Αύγουστο του 2012. Για το ημερολογιακό έτος 2011, κατοικεί στη χώρα Α 4 μήνες, δηλαδή 120 ημέρες. Επομένως, ως φορολογική του κατοικία ορίζεται η Ελλάδα και θα φορολογηθεί στην Ελλάδα για το παγκόσμιο εισόδημα του με τη δήλωση που θα υποβάλει το 2012.
Το ημερολογιακό έτος 2012 κατοικεί στη χώρα Α 8 μήνες (ΙΑΝ – ΑΥΓ), δηλαδή 240 ημέρες. Επομένως, ως φορολογική του κατοικία ορίζεται η χώρα Α. Στην Ελλάδα θα φορολογηθεί μόνο για το εισόδημα που τυχόν προκύπτει στην Ελλάδα (π.χ. ενοίκια) με τη δήλωση που θα υποβάλει το 2013.
2. Ο φορολογούμενος φέρει το βάρος της απόδειξης της συνήθους διαμονής
Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 2 § 1 του Κ.Φ.Ε., το βάρος της απόδειξης της συνήθους διαμονής το φέρει ο φορολογούμενος . Ειδικότερα, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 61 § 7 και 8 του Κ.Φ.Ε., όπως προστέθηκαν με το άρθρο 12 § 5 του Ν. 3943/2011, το φυσικό πρόσωπο που δηλώνει ότι υπόκειται σε φόρο μόνο για το εισόδημά του που προκύπτει στην Ελλάδα, υποχρεούται να υποβάλλει τα δικαιολογητικά που ορίζονται σύμφωνα με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών στην αρμόδια Δ.Ο.Υ.. Αν τα δικαιολογητικά δεν υποβληθούν ή υποβληθούν εκπρόθεσμα, το φυσικό πρόσωπο θεωρείται ότι έχει την κατοικία του στην Ελλάδα. Η συγκεκριμένη απόφαση του Υπουργού Οικονομικών εκκρεμεί στην παρούσα φάση. Το παρόν άρθρο θα ενημερωθεί μόλις η απόφαση αυτή δημοσιευτεί.
3. Μεταφορά κατοικίας ή συνήθους διαμονής σε κράτος που εμπίπτει στον κατάλογο των μη συνεργάσιμων κρατών
Σύμφωνα με το άρθρο 76 § 5 του Κ.Φ.Ε., όπως προστέθηκε με το άρθρο 12 § 6 του Ν. 3943/2011, αν ο υπόχρεος σε δήλωση μεταφέρει την κατοικία ή τη συνήθη διαμονή του σε κράτος που εμπίπτει στον κατάλογο των κρατών που περιέχεται στην παράγραφο 4 του άρθρου 51Α, θεωρείται ότι έχει την κατοικία του στην Ελλάδα και υπόκειται σε φόρο για το παγκόσμιο εισόδημά του.
Ο κατάλογος των συγκεκριμένων κρατών παρατίθεται αναλυτικά στην απόφαση με αριθμ. ΔΟΣ Α 1150236 ΕΞ2010 του Υπ. Οικονομικών που μπορείτε να βρείτε αναλυτικά εδώ.
Για το έτος 2012, τα μη συνεργάσιμα κράτη καθορίζονται από την απόφαση με αριθμ. ΔΟΣ Α 1177722 ΕΞ 2011 του Υπ. Οικονομικών που μπορείτε να βρείτε αναλυτικά εδώ.
4. Μεταφορά κατοικίας ή συνήθους διαμονής σε κράτος με προνομιακό φορολογικό καθεστώς
Παρουσιάζονται ακολούθως ενδεικτικά και όχι περιοριστικά περιπτώσεις φυσικών προσώπων κατοίκων του εξωτερικού που τυγχάνουν διαφορετικής αντιμετώπισης από τα γενικώς οριζόμενα στον Κ.Φ.Ε..
Η υποχρέωση υποβολής δήλωσης εισοδήματος για τους κατοίκους του εξωτερικού ορίζεται στις γενικές διατάξεις του Κ.Φ.Ε. και συγκεκριμένα στο άρθρο 61 του συγκεκριμένου νόμου. Ειδικότερα, σύμφωνα με το άρθρο 61 § 1 του Κ.Φ.Ε., κάθε φυσικό πρόσωπο, για το οποίο συντρέχουν οι προϋποθέσεις του άρθρου 2 του Κ.Φ.Ε., έχει υποχρέωση να υποβάλλει δήλωση, εφόσον το ετήσιο φορολογούμενο εισόδημα του υπερβαίνει το ποσό των τριών χιλιάδων (3.000) ευρώ. Υποχρέωση υποβολής δήλωσης υπάρχει επίσης και σε άλλες περιπτώσεις (π.χ. άσκηση ατομικής επιχείρησης, εισόδημα από ακίνητα πάνω από 600 ευρώ το έτος, διατήρηση δευτερευουσών κατοικιών με συνολική επιφάνεια πάνω από 150 τ.μ. και άλλα). Για το λόγο αυτό, συνιστούμε να δείτε αναλυτικά τις διατάξεις του άρθρου 61 του Κ.Φ.Ε..
7. Χρόνος υποβολής
Στην περίπτωση που ο φορολογούμενος εγκαθίσταται προσωρινά στο εξωτερικό ή για χρονικό διάστημα μέχρι ένα έτος, η δήλωση υποβάλλεται στην προθεσμία υποβολής που ισχύει σύμφωνα με τις γενικές διατάξεις του Κ.Φ.Ε..
Στην περίπτωση που ο φορολογούμενος, πριν τη λήξη της προθεσμίας υποβολής της δήλωσης, πρόκειται να εγκατασταθεί οριστικά στο εξωτερικό ή να μεταναστεύσει στο εξωτερικό για χρονικό διάστημα πάνω από έτος ή να μεταφέρει στην αλλοδαπή την περιουσία του που βρίσκεται στην Eλλάδα, θεωρείται, σύμφωνα με το άρθρο 62 § 2 του Κ.Φ.Ε. ότι «λήγει η διαχειριστική περίοδος στην ημερομηνία αυτή και (ο φορολογούμενος) υποχρεούται να υποβάλει δήλωση και να καταβάλει το φόρο που αναλογεί στο συνολικό εισόδημά του, το οποίο απέκτησε μέχρι τη χρονολογία της αναχώρησής του ή της μεταφοράς της περιουσίας του στο εξωτερικό.»
8. Ορισμός αντιπροσώπου
Σύμφωνα με το άρθρο 61 του Κ.Φ.Ε., αν ο φορολογούμενος κατοικεί στην αλλοδαπή, υπόχρεοι σε υποβολή δήλωσης είναι αλληλεγγύως με αυτόν, οι αντιπρόσωποι του ή οι πράκτορες του στην Ελλάδα. Σημειώνεται ότι ο φορολογούμενος ορίζει τον αντιπρόσωπο του στην Ελλάδα με την αναγραφή των στοιχείων αυτού στην ένδειξη του ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΥ του Πίνακα 1 της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος (Ε1). Ο αντιπρόσωπος του φορολογούμενου μπορεί να είναι συγγενικό ή φιλικό πρόσωπο που κατοικεί στην Ελλάδα και όχι υποχρεωτικά λογιστής. (Σχετ. Εγγ. 1066592/1147/Α0012/5.7.2007). Για την υποβολή της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος από τον αντιπρόσωπο του κατοίκου της αλλοδαπής απαιτείται σχετική εξουσιοδότηση προς αυτόν.
9. Δυνατότητα υποβολής δήλωσης ηλεκτρονικά
Υφίσταται, σύμφωνα με το άρθρο 62 § 1 του Κ.Φ.Ε., η δυνατότητα υποβολής της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος και ηλεκτρονικά μέσω διαδικτύου. Στην περίπτωση της ηλεκτρονικής υποβολής της δήλωσης εισοδήματος, ο φορολογούμενος οφείλει και πάλι να αναγράφει τον αντιπρόσωπο του στην Ελλάδα (Σχετ. Εγγ. 1114036/2185/Α0012/28.11.2007).
10. Τεκμήρια δαπανών διαβίωσης – απόκτησης περιουσιακών στοιχείων κατοίκων εξωτερικών
Από 1.1.2011 και μετά, σύμφωνα με την περ. η’ του άρθρου 18 του Κ.Φ.Ε., όπως αυτή προστέθηκε με το άρθρο 21 § 3 του ν. 3943/2011, τα τεκμήρια δαπανών διαβίωσης (άρθρο 16 Κ.Φ.Ε.) και δαπανών απόκτησης περιουσιακών στοιχείων (άρθρο 17 Κ.Φ.Ε.) δεν εφαρμόζονται "προκειμένου για φυσικό πρόσωπο που έχει τη φορολογική του κατοικία (κατοικία ή συνήθη διαμονή) στην αλλοδαπή, εφόσον δεν αποκτά εισόδημα στην Ελλάδα."
Επομένως, οι κάτοικοι της αλλοδαπής που δεν αποκτούν εισόδημα στην Ελλάδα δε θα φορολογηθούν – από τη δήλωση εισοδήματος που θα υποβάλλουν για το 2011 – για το τεκμαρτό εισόδημα που προκύπτει για τα περιουσιακά στοιχεία που τυχόν έχουν στη διάθεση τους. Έτσι, για παράδειγμα, για κάτοικο εξωτερικού που έχει στην κατοχή του δευτερεύουσα κατοικία στην Ελλάδα (την οποία ιδιοχρησιμοποιεί) και ένα Ι.Χ. αυτοκίνητο και δεν έχει ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ εισοδήματα στην Ελλάδα, δε θα υπολογιστεί τεκμαρτό εισόδημα βάσει των διατάξεων του άρθρου 16 του Κ.Φ.Ε. Αντιθέτως, αν έχει εισόδημα από οποιαδήποτε αιτία στην Ελλάδα (π.χ. ενοίκια), θα υπολογιστεί κανονικά το τεκμαρτό του εισόδημα βάσει των διατάξεων του άρθρου 16 του Κ.Φ.Ε. και θα φορολογηθεί σύμφωνα με τις γενικές διατάξεις βάσει του υψηλότερου εισοδήματος μεταξύ πραγματικού και τεκμαρτού.
11. Κλίμακα φορολογίας εισοδήματος κατοίκων εξωτερικού για τα εισοδήματα από πηγή που βρίσκεται στην Ελλάδα
Σύμφωνα με το άρθρο 9 § 12 του Κ.Φ.Ε., όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 38 § 2 του Ν. 4024/2011, όσοι κατοικούν στην αλλοδαπή και αποκτούν εισόδημα από πηγή που βρίσκεται στην Ελλάδα, στο ποσό του φόρου που αντιστοιχεί στο πρώτο κλιμάκιο της φορολογικής κλίμακας της παρ. 1 του άρθρου 9, προστίθεται ο φόρος ο οποίος προκύπτει με την εφαρμογή του αναλογικού συντελεστή 10%.
Επομένως, η κλίμακα με βάση την οποία φορολογούνται τα εισοδήματα των κατοίκων εξωτερικού από πηγή που βρίσκεται στην Ελλάδα είναι η ακόλουθη:
ΠΡΟΣΟΧΗ:
Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 9 του Κ.Φ.Ε., το κατά περίπτωση αφορολόγητο ποσό ισχύει, εφόσον ο φορολογούμενος προσκομίσει αποδείξεις που έχουν εκδοθεί σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων για δαπάνες αγοράς αγαθών και λήψης υπηρεσιών, τις οποίες πραγματοποιεί ο ίδιος, η σύζυγος του και τα τέκνα που τους βαρύνουν.
Δεδομένου ότι το αφορολόγητο αυτό ποσό δεν ισχύει για τους κατοίκους της αλλοδαπής, προκύπτει ότι οι κάτοικοι αλλοδαπής που αποκτούν εισόδημα από πηγή στην Ελλάδα δεν έχουν υποχρεώση να προσκομίσουν αποδείξεις.
Ιδιαίτερα, σημειώνεται επίσης ότι, όπως ορίζεται ρητά στο άρθρο 9 § 1 του Κ.Φ.Ε., όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 38 § 2 του ν. 4024/2011, δεν έχουν υποχρεώση προσκόμισης αποδείξεων δαπανών:
Σύμφωνα με το άρθρο 9 § 13 του Κ.Φ.Ε.,όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 38 § 2 του Ν. 4024/2011, όσοι κατοικούν στην αλλοδαπή και αποκτούν εισόδημα από πηγή που βρίσκεται στην Ελλάδα, δε δικαιούνται τις μειώσεις που ορίζονται στις παραγράφους 2, 3 και 4 του άρθρου 9 του Κ.Φ.Ε. Ενδεικτικά στην περίπτωση των κατοίκων του εξωτερικού δεν εφαρμόζεται η αύξηση του αφορολόγητου ορίου λόγω τέκνων, αναπηρίας ή ασθένειας κ.λπ. καθώς και η μείωση του φόρου κατά ποσοστό 10% στα έξοδα ιατρικής και νοσοκομειακής περίθαλψης, στα μισθώματα που καταβάλλονται ετησίως για κύρια κατοικία του φορολογούμενου, στο ποσό της δαπάνης για φροντιστήρια, ιδιαίτερα μαθήματα κ.λπ.
Εξαιρετικά, τις εκπτώσεις αυτές δικαιούνται οι κάτοικοι των κρατών - μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αποκτούν εισόδημα στην Ελλάδα πλέον του ενενήντα τοις εκατό (90%) του συνολικού εισοδήματός τους.
14. Συμβάσεις Αποφυγής Διπλής Φορολογίας
Το ζήτημα της φορολόγησης των κατοίκων του εξωτερικού ενδέχεται να ρυθμίζεται από τις Συμβάσεις/Συμφωνίες για την αποφυγή της διπλής φορολογίας που έχουν συναφθεί μεταξύ της Ελλάδας και ενός σημαντικού αριθμού κρατών. Οι φορολογούμενοι που κατοικούν σε κάποια χώρα του εξωτερικού οφείλουν να μελετούν την αντίστοιχη σύμβαση, εφόσον μία τέτοια σύμβαση έχει συναφθεί. Αναλυτικά, μπορείτε να δείτε τον κατάλογο με τις Συμβάσεις Αποφυγής Διπλής Φορολογίας εδώ.
15. Αρμόδια Δ.Ο.Υ.
Σύμφωνα με το άρθρο 63 § 2 του Κ.Φ.Ε., για τα πρόσωπα που είναι κάτοικοι αλλοδαπής και έχουν υποχρέωση να υποβάλλουν δήλωση στην Ελλάδα, εφόσον δεν ασκούν ατομικώς εμπορική επιχείρηση ή ελευθέριο επάγγελμα, αρμόδια Δ.Ο.Υ. για την παραλαβή των δηλώσεων και τον έλεγχο τους είναι η Δ.Ο.Υ. Κατοίκων Εξωτερικού.
Η δ/νση της Δ.Ο.Υ. Κατοίκων Εξωτερικού είναι Μετσόβου 4, 10682 ΑΘΗΝΑ και τα τηλέφωνα της είναι: 2108204631, 2108204635.
Στην περίπτωση που ο αντιπρόσωπος που έχει οριστεί υπάγεται σε οποιαδήποτε Δ.Ο.Υ. άλλου νομού πλην του νομού Αττικής, αρμόδια Δ.Ο.Υ. είναι η Δ.Ο.Υ. της έδρας της πρωτεύουσας του συγκεκριμένου νομού της χώρας. Αν λειτουργούν σε κάποια πρωτεύουσα νομού περισσότερες της μία Δ.Ο.Υ. αρμόδια είναι η Α’ Δ.Ο.Υ. της πρωτεύουσας του νομού εκτός του Νομού Θεσσαλονίκης όπου αρμόδια είναι η Θ’ Δ.Ο.Υ Θεσσαλονίκης.
Τέλος, για τους κατοίκους αλλοδαπής που ασκούν ατομικώς εμπορική επιχείρηση γενικά ή ελευθέριο επάγγελμα, αρμόδια Δ.Ο.Υ. είναι η Δ.Ο.Υ. της έδρας της κύριας επιχείρησης τους ή του κυρίου επαγγέλματος τους.
Για την πληρέστερη ενημέρωση σας σχετικά με το ζήτημα της φορολόγησης των κατοίκων του εξωτερικού, μπορείτε να δείτε αναλυτικά και τα θέματα 26 - 36 του άρθρου 2 του βιβλίου "Φορολογία Εισοδήματος Φυσικών και Νομικών Προσώπων - Ανάλυση - Ερμηνεία" των Δημ. Σταματόπουλου - Αντ. Καραβοκύρη.
απο το http://www.forin.gr
Του Γιάννη Σταματόπουλου
Η εργασία στο εξωτερικό αποτελεί μία επιλογή συχνά συναντώμενη στην ελληνική πραγματικότητα και στη δύσκολη περίοδο που διανύει η χώρα. Το ζήτημα της φορολόγησης των κατοίκων του εξωτερικού, εκ των...πραγμάτων, αποτελεί ένα από τα ζητήματα που θα απασχολούν τώρα αλλά και στο άμεσο μέλλον λογιστές, φορολογικούς συμβούλους και φορολογούμενους. Για το λόγο αυτό, στο Forin.gr, συγκεντρώσαμε και αναλύουμε σε ένα θέμα τις κύριες διατάξεις που αφορούν τη φορολόγηση των κατοίκων του εξωτερικού και σας τις παραθέτουμε.
1. Η έννοια της φορολογικής κατοικίας
Η έννοια της φορολογικής κατοικίας και κατ’ επέκταση αυτή του φορολογικού κατοίκου της Ελλάδας είναι η αρχή για την καλύτερη κατανόηση του ζητήματος της φορολόγησης των κατοίκων του εξωτερικού καθώς η φορολογική κατοικία προσδιορίζει τον τόπο φορολόγησης του εισοδήματος των φορολογουμένων.
Σύμφωνα με το άρθρο 2 § 1 του Κ.Φ.Ε., όπως αυτό τροποποιήθηκε με το άρθρο 12 § 1 του Ν. 3943/2011, από 31-3-2011, φορολογικός κάτοικος της Ελλάδας θεωρείται όποιος διαμένει στην Ελλάδα για διάστημα που υπερβαίνει τις 183 ημέρες μέσα στο ίδιο ημερολογιακό έτος. Το διάστημα αυτό αντιστοιχεί όπως γίνεται αντιληπτό σε διάστημα μεγαλύτερο του μισού του ημερολογιακού έτους.
Αντικείμενο της φορολογίας εισοδήματος για τους φορολογικούς κατοίκους της Ελλάδας είναι το παγκόσμιο εισόδημα τους.
Αντιθέτως, τα πρόσωπα που δεν είναι ούτε κάτοικοι της Ελλάδας ούτε συνήθως διαμένοντες σε αυτήν ορίζεται ότι φορολογούνται μόνο για το εισόδημα που προκύπτει στην Ελλάδα.
Για να γίνει κατανοητός ο ορισμός της φορολογικής κατοικίας παραθέτουμε ένα σχετικό παράδειγμα.
Εργαζόμενος εγκαθίσταται στη χώρα Α με σύμβαση εργασίας από το Σεπτέμβριο του 2011 έως τον Αύγουστο του 2012. Για το ημερολογιακό έτος 2011, κατοικεί στη χώρα Α 4 μήνες, δηλαδή 120 ημέρες. Επομένως, ως φορολογική του κατοικία ορίζεται η Ελλάδα και θα φορολογηθεί στην Ελλάδα για το παγκόσμιο εισόδημα του με τη δήλωση που θα υποβάλει το 2012.
Το ημερολογιακό έτος 2012 κατοικεί στη χώρα Α 8 μήνες (ΙΑΝ – ΑΥΓ), δηλαδή 240 ημέρες. Επομένως, ως φορολογική του κατοικία ορίζεται η χώρα Α. Στην Ελλάδα θα φορολογηθεί μόνο για το εισόδημα που τυχόν προκύπτει στην Ελλάδα (π.χ. ενοίκια) με τη δήλωση που θα υποβάλει το 2013.
2. Ο φορολογούμενος φέρει το βάρος της απόδειξης της συνήθους διαμονής
Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 2 § 1 του Κ.Φ.Ε., το βάρος της απόδειξης της συνήθους διαμονής το φέρει ο φορολογούμενος . Ειδικότερα, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 61 § 7 και 8 του Κ.Φ.Ε., όπως προστέθηκαν με το άρθρο 12 § 5 του Ν. 3943/2011, το φυσικό πρόσωπο που δηλώνει ότι υπόκειται σε φόρο μόνο για το εισόδημά του που προκύπτει στην Ελλάδα, υποχρεούται να υποβάλλει τα δικαιολογητικά που ορίζονται σύμφωνα με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών στην αρμόδια Δ.Ο.Υ.. Αν τα δικαιολογητικά δεν υποβληθούν ή υποβληθούν εκπρόθεσμα, το φυσικό πρόσωπο θεωρείται ότι έχει την κατοικία του στην Ελλάδα. Η συγκεκριμένη απόφαση του Υπουργού Οικονομικών εκκρεμεί στην παρούσα φάση. Το παρόν άρθρο θα ενημερωθεί μόλις η απόφαση αυτή δημοσιευτεί.
3. Μεταφορά κατοικίας ή συνήθους διαμονής σε κράτος που εμπίπτει στον κατάλογο των μη συνεργάσιμων κρατών
Σύμφωνα με το άρθρο 76 § 5 του Κ.Φ.Ε., όπως προστέθηκε με το άρθρο 12 § 6 του Ν. 3943/2011, αν ο υπόχρεος σε δήλωση μεταφέρει την κατοικία ή τη συνήθη διαμονή του σε κράτος που εμπίπτει στον κατάλογο των κρατών που περιέχεται στην παράγραφο 4 του άρθρου 51Α, θεωρείται ότι έχει την κατοικία του στην Ελλάδα και υπόκειται σε φόρο για το παγκόσμιο εισόδημά του.
Ο κατάλογος των συγκεκριμένων κρατών παρατίθεται αναλυτικά στην απόφαση με αριθμ. ΔΟΣ Α 1150236 ΕΞ2010 του Υπ. Οικονομικών που μπορείτε να βρείτε αναλυτικά εδώ.
Για το έτος 2012, τα μη συνεργάσιμα κράτη καθορίζονται από την απόφαση με αριθμ. ΔΟΣ Α 1177722 ΕΞ 2011 του Υπ. Οικονομικών που μπορείτε να βρείτε αναλυτικά εδώ.
4. Μεταφορά κατοικίας ή συνήθους διαμονής σε κράτος με προνομιακό φορολογικό καθεστώς
Σύμφωνα με το άρθρο 76 § 6 περ. α’ του Κ.Φ.Ε., όπως προστέθηκε με το άρθρο 12 παρ.6 του Ν.3943/2011, «αν ο υπόχρεος σε δήλωση μεταφέρει την κατοικία ή τη συνήθη διαμονή του εκτός Ελλάδας και υπαγόταν σε φόρο στην Ελλάδα για το παγκόσμιο εισόδημά του τα τελευταία πέντε έτη πριν από τη δήλωση μεταβολής της κατοικίας ή της συνήθους διαμονής του, εφόσον:
α) μεταβάλλει την κατοικία του ή τη συνήθη διαμονή του με μεταφορά της σε κράτος στο οποίο το εισόδημά του υπόκειται σε προνομιακό φορολογικό καθεστώς (δείτε παρακάτω θέμα 4α) και
ββ) διαθέτει σημαντικά οικονομικά συμφέροντα στην Ελλάδα (δείτε παρακάτω θέμα 4β)
θεωρείται ότι υπόκειται σε φόρο στην Ελλάδα, για το παγκόσμιο εισόδημά του για χρονικό διάστημα πέντε ετών, που αρχίζει από την υποβολή της δήλωσης μεταβολής της κατοικίας ή της συνήθους διαμονής του.
4α. Πότε ένα φυσικό ή νομικό πρόσωπο θεωρείται ότι υπόκειται σε προνομιακό φορολογικό καθεστώς
Σύμφωνα με το άρθρο 51Α § 7 του Κ.Φ.Ε, το φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα θεωρείται ότι υπόκειται σε προνομιακό φορολογικό καθεστώς σε κράτος εκτός της Ελλάδας, ακόμα και αν η κατοικία του ή η καταστατική ή η πραγματική έδρα ή η εγκατάσταση του ευρίσκεται σε κράτος – μέλος της Ε.Ε., εάν σε αυτό το κράτος:
α) δεν υπόκειται σε φορολογία ή εάν υπόκειται, δε φορολογείται εν τοις πράγμασιν ή
β) υπόκειται σε φόρο επί των κερδών ή των εισοδημάτων ή του κεφαλαίου, ο οποίος είναι «ίσος ή κατώτερος με τα εξήντα εκατοστά του φορολογικού συντελεστή» που θα οφειλόταν σύμφωνα με τις διατάξεις της φορολογικής νομοθεσίας, εάν ήταν κάτοικος ή είχε την έδρα του ή διατηρούσε μόνιμη εγκατάσταση στην Ελλάδα κατά την έννοια του άρθρου 100 του Κ.Φ.Ε.
4β. Πότε ένα πρόσωπο θεωρείται ότι έχει σημαντικά οικονομικά συμφέροντα στην Ελλάδα Σύμφωνα με το άρθρο 76 § 6 περ. β’ του Κ.Φ.Ε., όπως προστέθηκε με το άρθρο 12 § 6 του Ν. 3943/2011, το φυσικό πρόσωπο θεωρείται ότι έχει σημαντικά οικονομικά συμφέροντα στην Ελλάδα, εφόσον κατά τη δήλωση μεταβολής της κατοικίας ή της συνήθους διαμονής του:
α) συμμετέχει σε ποσοστό τουλάχιστον 25% σε εταιρεία που υπόκειται σε φόρο σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 4 του άρθρου 2 (Ο.Ε., Ε.Ε. κ.λπ.) ή συμμετέχει σε ποσοστό τουλάχιστον 5% σε νομικό πρόσωπο που υπόκειται σε φόρο σύμφωνα με τις διατάξεις των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 101 (Α.Ε., Ε.Π.Ε. και κάθε είδους κερδοσκοπικό ή μη κερδοσκοπικό νομικό πρόσωπο), ή
β) το εισόδημά του που προκύπτει στην Ελλάδα υπερβαίνει το 30% των συνολικών του εισοδημάτων ή υπερβαίνει το ποσό των σαράντα πέντε χιλιάδων ευρώ, ή
γ) η αξία των περιουσιακών του στοιχείων στην Ελλάδα, από τα οποία προκύπτει εισόδημα, υπερβαίνει το 30% της αξίας των συνολικών περιουσιακών του στοιχείων ή υπερβαίνει σε ύψος το ποσό των εκατόν πενήντα χιλιάδων ευρώ.
5. Ειδικές κατηγορίεςΠαρουσιάζονται ακολούθως ενδεικτικά και όχι περιοριστικά περιπτώσεις φυσικών προσώπων κατοίκων του εξωτερικού που τυγχάνουν διαφορετικής αντιμετώπισης από τα γενικώς οριζόμενα στον Κ.Φ.Ε..
- Τα φυσικά πρόσωπα με ελληνική ιθαγένεια που υπηρετούν στην αλλοδαπή και συνδέονται με οποιαδήποτε σχέση εργασίας με Φορέα της Γενικής Κυβέρνησης ή με θεσμικό όργανο της Ε.Ε. ή διεθνή οργανισμό (όπως π.χ. οι διπλωμάτες και άλλα πρόσωπα σε κυβερνητικές υπηρεσίες) θεωρείται ότι συνεχίζουν να έχουν την κατοικία τους στην Ελλάδα και επομένως φορολογούνται στην Ελλάδα για το παγκόσμιο εισόδημα τους παρότι δεν κατοικούν ούτε διαμένουν στην Ελλάδα. Ομοίως, θεωρούνται ότι έχουν την κατοικία τους στην Ελλάδα και τα μέλη της οικογένειας που το βαρύνουν, εκτός αν έχουν την κατοικία ή τη συνήθη διαμονή τους σε κράτος στο οποίο υπόκεινται σε φόρο για το παγκόσμιο εισόδημά τους και το κράτος αυτό δεν περιλαμβάνεται στον κατάλογο των μη συνεργάσιμων κρατών (σ.σ. δείτε θέμα 3 του παρόντος άρθρου)» (Άρθρο 2 § 2 του Κ.Φ.Ε.)
- Για τους καθηγητές που εργάζονται σε σχολεία της Γερμανίας με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου, τα εισοδήματά τους απαλλάσσονται κατά 50%, σύμφωνα με την περίπτωση 5ιε’ του άρθρου 6 του Κ.Φ.Ε., όπως αυτή προστέθηκε με το άρθρο 21 § 1 περ. α' του ν. 3943/2011. Ισχύει για εισοδήματα που αποκτήθηκαν από 1.1.2010 και μετά.
- Το αλλοδαπό προσωπικό των εγκατεστημένων στη χώρα μας με βάση τις διατάξεις του α.ν. 89/1967 αλλοδαπών εμποροβιομηχανικών εταιριών, φορολογείται μόνο για το εισόδημα που προκύπτει στην Ελλάδα. Δείτε σχετικά την Εγκ. ΠΟΛ. 1155/2011.
Η υποχρέωση υποβολής δήλωσης εισοδήματος για τους κατοίκους του εξωτερικού ορίζεται στις γενικές διατάξεις του Κ.Φ.Ε. και συγκεκριμένα στο άρθρο 61 του συγκεκριμένου νόμου. Ειδικότερα, σύμφωνα με το άρθρο 61 § 1 του Κ.Φ.Ε., κάθε φυσικό πρόσωπο, για το οποίο συντρέχουν οι προϋποθέσεις του άρθρου 2 του Κ.Φ.Ε., έχει υποχρέωση να υποβάλλει δήλωση, εφόσον το ετήσιο φορολογούμενο εισόδημα του υπερβαίνει το ποσό των τριών χιλιάδων (3.000) ευρώ. Υποχρέωση υποβολής δήλωσης υπάρχει επίσης και σε άλλες περιπτώσεις (π.χ. άσκηση ατομικής επιχείρησης, εισόδημα από ακίνητα πάνω από 600 ευρώ το έτος, διατήρηση δευτερευουσών κατοικιών με συνολική επιφάνεια πάνω από 150 τ.μ. και άλλα). Για το λόγο αυτό, συνιστούμε να δείτε αναλυτικά τις διατάξεις του άρθρου 61 του Κ.Φ.Ε..
7. Χρόνος υποβολής
Στην περίπτωση που ο φορολογούμενος εγκαθίσταται προσωρινά στο εξωτερικό ή για χρονικό διάστημα μέχρι ένα έτος, η δήλωση υποβάλλεται στην προθεσμία υποβολής που ισχύει σύμφωνα με τις γενικές διατάξεις του Κ.Φ.Ε..
Στην περίπτωση που ο φορολογούμενος, πριν τη λήξη της προθεσμίας υποβολής της δήλωσης, πρόκειται να εγκατασταθεί οριστικά στο εξωτερικό ή να μεταναστεύσει στο εξωτερικό για χρονικό διάστημα πάνω από έτος ή να μεταφέρει στην αλλοδαπή την περιουσία του που βρίσκεται στην Eλλάδα, θεωρείται, σύμφωνα με το άρθρο 62 § 2 του Κ.Φ.Ε. ότι «λήγει η διαχειριστική περίοδος στην ημερομηνία αυτή και (ο φορολογούμενος) υποχρεούται να υποβάλει δήλωση και να καταβάλει το φόρο που αναλογεί στο συνολικό εισόδημά του, το οποίο απέκτησε μέχρι τη χρονολογία της αναχώρησής του ή της μεταφοράς της περιουσίας του στο εξωτερικό.»
8. Ορισμός αντιπροσώπου
Σύμφωνα με το άρθρο 61 του Κ.Φ.Ε., αν ο φορολογούμενος κατοικεί στην αλλοδαπή, υπόχρεοι σε υποβολή δήλωσης είναι αλληλεγγύως με αυτόν, οι αντιπρόσωποι του ή οι πράκτορες του στην Ελλάδα. Σημειώνεται ότι ο φορολογούμενος ορίζει τον αντιπρόσωπο του στην Ελλάδα με την αναγραφή των στοιχείων αυτού στην ένδειξη του ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΥ του Πίνακα 1 της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος (Ε1). Ο αντιπρόσωπος του φορολογούμενου μπορεί να είναι συγγενικό ή φιλικό πρόσωπο που κατοικεί στην Ελλάδα και όχι υποχρεωτικά λογιστής. (Σχετ. Εγγ. 1066592/1147/Α0012/5.7.2007). Για την υποβολή της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος από τον αντιπρόσωπο του κατοίκου της αλλοδαπής απαιτείται σχετική εξουσιοδότηση προς αυτόν.
9. Δυνατότητα υποβολής δήλωσης ηλεκτρονικά
Υφίσταται, σύμφωνα με το άρθρο 62 § 1 του Κ.Φ.Ε., η δυνατότητα υποβολής της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος και ηλεκτρονικά μέσω διαδικτύου. Στην περίπτωση της ηλεκτρονικής υποβολής της δήλωσης εισοδήματος, ο φορολογούμενος οφείλει και πάλι να αναγράφει τον αντιπρόσωπο του στην Ελλάδα (Σχετ. Εγγ. 1114036/2185/Α0012/28.11.2007).
10. Τεκμήρια δαπανών διαβίωσης – απόκτησης περιουσιακών στοιχείων κατοίκων εξωτερικών
Από 1.1.2011 και μετά, σύμφωνα με την περ. η’ του άρθρου 18 του Κ.Φ.Ε., όπως αυτή προστέθηκε με το άρθρο 21 § 3 του ν. 3943/2011, τα τεκμήρια δαπανών διαβίωσης (άρθρο 16 Κ.Φ.Ε.) και δαπανών απόκτησης περιουσιακών στοιχείων (άρθρο 17 Κ.Φ.Ε.) δεν εφαρμόζονται "προκειμένου για φυσικό πρόσωπο που έχει τη φορολογική του κατοικία (κατοικία ή συνήθη διαμονή) στην αλλοδαπή, εφόσον δεν αποκτά εισόδημα στην Ελλάδα."
Επομένως, οι κάτοικοι της αλλοδαπής που δεν αποκτούν εισόδημα στην Ελλάδα δε θα φορολογηθούν – από τη δήλωση εισοδήματος που θα υποβάλλουν για το 2011 – για το τεκμαρτό εισόδημα που προκύπτει για τα περιουσιακά στοιχεία που τυχόν έχουν στη διάθεση τους. Έτσι, για παράδειγμα, για κάτοικο εξωτερικού που έχει στην κατοχή του δευτερεύουσα κατοικία στην Ελλάδα (την οποία ιδιοχρησιμοποιεί) και ένα Ι.Χ. αυτοκίνητο και δεν έχει ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ εισοδήματα στην Ελλάδα, δε θα υπολογιστεί τεκμαρτό εισόδημα βάσει των διατάξεων του άρθρου 16 του Κ.Φ.Ε. Αντιθέτως, αν έχει εισόδημα από οποιαδήποτε αιτία στην Ελλάδα (π.χ. ενοίκια), θα υπολογιστεί κανονικά το τεκμαρτό του εισόδημα βάσει των διατάξεων του άρθρου 16 του Κ.Φ.Ε. και θα φορολογηθεί σύμφωνα με τις γενικές διατάξεις βάσει του υψηλότερου εισοδήματος μεταξύ πραγματικού και τεκμαρτού.
11. Κλίμακα φορολογίας εισοδήματος κατοίκων εξωτερικού για τα εισοδήματα από πηγή που βρίσκεται στην Ελλάδα
Σύμφωνα με το άρθρο 9 § 12 του Κ.Φ.Ε., όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 38 § 2 του Ν. 4024/2011, όσοι κατοικούν στην αλλοδαπή και αποκτούν εισόδημα από πηγή που βρίσκεται στην Ελλάδα, στο ποσό του φόρου που αντιστοιχεί στο πρώτο κλιμάκιο της φορολογικής κλίμακας της παρ. 1 του άρθρου 9, προστίθεται ο φόρος ο οποίος προκύπτει με την εφαρμογή του αναλογικού συντελεστή 10%.
Επομένως, η κλίμακα με βάση την οποία φορολογούνται τα εισοδήματα των κατοίκων εξωτερικού από πηγή που βρίσκεται στην Ελλάδα είναι η ακόλουθη:
Κλιμάκιο Εισοδήματος (ευρώ) | Φορολογικός Συντελεστής % | Φόρος Κλιμακίου (ευρώ) | Σύνολο Εισοδήματος (ευρώ) | Σύνολο Φόρου (ευρώ) |
5.000 | 10 | 500 | 5.000 | 500 |
7.000 | 10 | 700 | 12.000 | 1.200 |
4.000 | 18 | 720 | 16.000 | 1.920 |
10.000 | 25 | 2.500 | 26.000 | 4.420 |
14.000 | 35 | 4.900 | 40.000 | 9.320 |
20.000 | 38 | 7.600 | 60.000 | 16.920 |
40.000 | 40 | 16.000 | 100.000 | 32.920 |
Άνω των 100.000 | 45 | | | |
- ΜΟΝΟ οι κάτοικοι χωρών – μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αποκτούν εισόδημα στην Ελλάδα πλέον του 90% του συνολικού εισοδήματος τους διατηρούν το αφορολόγητο των 5.000 ευρώ της γενικής κλίμακας του άρθρου 9 του Κ.Φ.Ε. Από τις διατάξεις προκύπτει ότι οι κάτοικοι χωρών εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης που αποκτούν εισόδημα στην Ελλάδα φορολογούνται και για το πρώτο κλιμάκιο της φορολογικής κλίμακας με συντελεστή 10% ανεξάρτητα από την κατανομή του εισοδήματος τους στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 9 του Κ.Φ.Ε., το κατά περίπτωση αφορολόγητο ποσό ισχύει, εφόσον ο φορολογούμενος προσκομίσει αποδείξεις που έχουν εκδοθεί σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων για δαπάνες αγοράς αγαθών και λήψης υπηρεσιών, τις οποίες πραγματοποιεί ο ίδιος, η σύζυγος του και τα τέκνα που τους βαρύνουν.
Δεδομένου ότι το αφορολόγητο αυτό ποσό δεν ισχύει για τους κατοίκους της αλλοδαπής, προκύπτει ότι οι κάτοικοι αλλοδαπής που αποκτούν εισόδημα από πηγή στην Ελλάδα δεν έχουν υποχρεώση να προσκομίσουν αποδείξεις.
Ιδιαίτερα, σημειώνεται επίσης ότι, όπως ορίζεται ρητά στο άρθρο 9 § 1 του Κ.Φ.Ε., όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 38 § 2 του ν. 4024/2011, δεν έχουν υποχρεώση προσκόμισης αποδείξεων δαπανών:
- Οι δημόσιοι υπάλληλοι που υπηρετούν στην αλλοδαπή και τα λοιπά πρόσωπα που αναφέρονται στην παράγραφο 3 του άρθρου 47 του ΚΦΕ και
- Οι κάτοικοι κρατών - μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αποκτούν εισόδημα στην Ελλάδα πλέον του ενενήντα τοις εκατό (90%) του συνολικού εισοδήματος τους
Σύμφωνα με το άρθρο 9 § 13 του Κ.Φ.Ε.,όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 38 § 2 του Ν. 4024/2011, όσοι κατοικούν στην αλλοδαπή και αποκτούν εισόδημα από πηγή που βρίσκεται στην Ελλάδα, δε δικαιούνται τις μειώσεις που ορίζονται στις παραγράφους 2, 3 και 4 του άρθρου 9 του Κ.Φ.Ε. Ενδεικτικά στην περίπτωση των κατοίκων του εξωτερικού δεν εφαρμόζεται η αύξηση του αφορολόγητου ορίου λόγω τέκνων, αναπηρίας ή ασθένειας κ.λπ. καθώς και η μείωση του φόρου κατά ποσοστό 10% στα έξοδα ιατρικής και νοσοκομειακής περίθαλψης, στα μισθώματα που καταβάλλονται ετησίως για κύρια κατοικία του φορολογούμενου, στο ποσό της δαπάνης για φροντιστήρια, ιδιαίτερα μαθήματα κ.λπ.
Εξαιρετικά, τις εκπτώσεις αυτές δικαιούνται οι κάτοικοι των κρατών - μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αποκτούν εισόδημα στην Ελλάδα πλέον του ενενήντα τοις εκατό (90%) του συνολικού εισοδήματός τους.
14. Συμβάσεις Αποφυγής Διπλής Φορολογίας
Το ζήτημα της φορολόγησης των κατοίκων του εξωτερικού ενδέχεται να ρυθμίζεται από τις Συμβάσεις/Συμφωνίες για την αποφυγή της διπλής φορολογίας που έχουν συναφθεί μεταξύ της Ελλάδας και ενός σημαντικού αριθμού κρατών. Οι φορολογούμενοι που κατοικούν σε κάποια χώρα του εξωτερικού οφείλουν να μελετούν την αντίστοιχη σύμβαση, εφόσον μία τέτοια σύμβαση έχει συναφθεί. Αναλυτικά, μπορείτε να δείτε τον κατάλογο με τις Συμβάσεις Αποφυγής Διπλής Φορολογίας εδώ.
15. Αρμόδια Δ.Ο.Υ.
Σύμφωνα με το άρθρο 63 § 2 του Κ.Φ.Ε., για τα πρόσωπα που είναι κάτοικοι αλλοδαπής και έχουν υποχρέωση να υποβάλλουν δήλωση στην Ελλάδα, εφόσον δεν ασκούν ατομικώς εμπορική επιχείρηση ή ελευθέριο επάγγελμα, αρμόδια Δ.Ο.Υ. για την παραλαβή των δηλώσεων και τον έλεγχο τους είναι η Δ.Ο.Υ. Κατοίκων Εξωτερικού.
Η δ/νση της Δ.Ο.Υ. Κατοίκων Εξωτερικού είναι Μετσόβου 4, 10682 ΑΘΗΝΑ και τα τηλέφωνα της είναι: 2108204631, 2108204635.
Στην περίπτωση που ο αντιπρόσωπος που έχει οριστεί υπάγεται σε οποιαδήποτε Δ.Ο.Υ. άλλου νομού πλην του νομού Αττικής, αρμόδια Δ.Ο.Υ. είναι η Δ.Ο.Υ. της έδρας της πρωτεύουσας του συγκεκριμένου νομού της χώρας. Αν λειτουργούν σε κάποια πρωτεύουσα νομού περισσότερες της μία Δ.Ο.Υ. αρμόδια είναι η Α’ Δ.Ο.Υ. της πρωτεύουσας του νομού εκτός του Νομού Θεσσαλονίκης όπου αρμόδια είναι η Θ’ Δ.Ο.Υ Θεσσαλονίκης.
Τέλος, για τους κατοίκους αλλοδαπής που ασκούν ατομικώς εμπορική επιχείρηση γενικά ή ελευθέριο επάγγελμα, αρμόδια Δ.Ο.Υ. είναι η Δ.Ο.Υ. της έδρας της κύριας επιχείρησης τους ή του κυρίου επαγγέλματος τους.
Για την πληρέστερη ενημέρωση σας σχετικά με το ζήτημα της φορολόγησης των κατοίκων του εξωτερικού, μπορείτε να δείτε αναλυτικά και τα θέματα 26 - 36 του άρθρου 2 του βιβλίου "Φορολογία Εισοδήματος Φυσικών και Νομικών Προσώπων - Ανάλυση - Ερμηνεία" των Δημ. Σταματόπουλου - Αντ. Καραβοκύρη.
απο το http://www.forin.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου