Βρέθηκε στην πόλη μας, για να παρουσιάσει τα δύο πρόσφατα βιβλία του, τον «Μικρό Αλκιβιάδη στο νησί των πειρατών» και το μυθιστόρημα για μεγάλους «Αθήνα-Θεσσαλονίκη». Ο Νίκος Μουρατίδης, σε μια συζήτηση ελεύθερη, ξετυλίγει πτυχές της ζωής του και της σημαντικής πορείας που έχει διαγράψει έχοντας συνεργαστεί με «ιερά τέρατα» της μουσικής και του κινηματογράφου.
Μιλάει για τα 15 χρόνια καθημερινής ραδιοφωνικής παρουσίας, τα οποία του στέρησαν την κοινωνική ζωή, αλλά και για την τηλεοπτική του παρουσία, μέσα από τις επιτροπές των talents show, υπογραμμίζοντας πως αυτό το κομμάτι, είναι πολύ μικρό σε σχέση με τα υπόλοιπα μεγάλα που έχει κάνει.
Ο Νίκος Μουρατίδης, μιλάει για το τραγούδι σήμερα, υπερασπίζεται την ανάγκη να διατηρηθούν όλα τα είδη της μουσικής και καταφέρεται εναντίον των μέσων ενημέρωσης που προωθούν μόνο το «ευτελές» και «ξεφτιλισμένο» τραγούδι, με το ψεύτικο επιχείρημα, ότι «αυτό θέλει ο κόσμος»
Γουστάρει να βλέπει νέους να «ανακαλύπτουν» τη Σωτηρία Μπέλου και να ακούν στην «τσίτα» το Ζεϊμπέκικο του Σαββόπουλου, ενώ «προειδοποιεί» πως «αν είσαι αγνώμονας, αγενής και ανάγωγος, δεν κάνεις καριέρα»
Με τον τσαμπουκά που τον διακρίνει (εκείνον που τον έφερε έξω από το γραφείο του Μομφεράτου, ζητώντας να μάθει από τον ίδιο γιατί δεν δημοσιεύθηκε δελτίο τύπου, που προηγουμένως είχε στείλει), μας παίρνει μαζί του στη βόλτα του με τον Βαγγέλη Παπαθανασίου, για να ακούσουμε μαζί τους τις «Ωδές», αλλά και για να δούμε τη Μελίνα να μιλάει στο τηλέφωνο με τον Πολ Νιούμαν
Η ιδιορρυθμία είναι ίδιον του καλλιτέχνη;
Έτσι πρέπει κατά τη γνώμη μου. Ένας καλλιτέχνης δεν πρέπει να έχει την αντίληψη του δημόσιου υπάλληλου. Ο καλλιτέχνης είναι ένα περίεργο ον. Ένα φευγάτο ον… αλλιώς γιατί να γίνει καλλιτέχνης.
Μπορεί να είναι κάποιος καλλιτέχνης χωρίς να είναι ιδιόρρυθμος;
Αυτό πρέπει να το αποφασίσουμε και οι δυο μαζί. Εμένα από παιδί με εντυπωσίαζαν οι καλλιτέχνες που ήταν κάπως περίεργοι. Όταν είδα τη Μίνα για πρώτη φορά στην τηλεόραση με ξυρισμένα φρύδια, έμεινα άφωνος! Έμεινα άφωνος, όταν μπήκα στο καμαρίνι της Παξινού και την είδα να κεντάει! Δεν περίμενα να δω, τη μεγαλύτερη Ελληνίδα ηθοποιό, την μεγαλύτερη τραγωδό, με ένα κέντημα στο χέρι μέσα στο καμαρίνι της! Οι καλλιτέχνες δεν είναι συνηθισμένοι άνθρωποι. Είναι κάτι διαφορετικό και αυτό είναι το ζητούμενο, κατά τη γνώμη μου. Αλλιώς τι να τους κάνουμε! Στον καλλιτέχνη, με εντυπωσιάζει η ιδιορρυθμία στην τέχνη του.
Έχετε συνεργαστεί με σημαντικότατους ανθρώπους του καλλιτεχνικού στερεώματος. Μελίνα Μερκούρη, Ειρήνη Παπα, Βαγγέλη Παπαθανασίου, Ζωή Λάσκαρη, Αλίκη Βουγιουκλάκη, Δημήτρη Μητροπάνο. Τι είναι αυτό που σας «στιγμάτισε» από τη συνεργασία μαζί τους;
Η ιδιορρυθμία τους! Ο καθένας είχε και κάτι διαφορετικό. Όταν στα τέλη της δεκαετίας του ’70, άρχισα να γνωρίζω αυτούς τους ανθρώπους και συνεργαζόμουνα μαζί τους, από τον καθένα έπαιρνα κάτι. Αισθανόμουνα, πολύ τυχερός. Ήμουνα fun αυτών των ανθρώπων και ξαφνικά βρέθηκα, να δουλεύω για αυτούς. Καταλαβαίνεις τι σημαίνει αυτό για ένα νέο παιδί! Τα είχα χάσει!
Φανταστείτε ότι συναντούσα τον Βαγγέλη Παπαθανασίου, στο Λονδίνο, άκουγα τις μουσικές του, πήγαινα στο στούντιο και τον έβλεπα να εργάζεται πάνω στη σύνθεση ενός soundtrack! Τότε, του είχανε δώσει την ταινία Bounty, με τον Μελ Γκίπσον, πολύ πριν βγει στους κινηματογράφους και τον έβλεπα να συνθέτει τη μουσική της ταινίας βλέποντας σκηνές της! Για μένα όλα αυτά ήταν μαγικά.
Ήταν μαγικό να συναντώ τη Μελίνα, να χτυπάει το τηλέφωνό της και στην άκρη της γραμμής να είναι ο Πολ Νιούμαν, η Σίρλεϊ Μαρκλέιν και εγώ να έχω την ευκαιρία να την βλέπω πώς συνομιλεί μαζί τους…
Ήσασταν νέος, ήσασταν στο ξεκίνημά σας. Πώς σας αντιμετώπιζαν όλοι αυτοί οι μεγάλοι καλλιτέχνες; Ήταν άνθρωποι οι οποίοι άκουγαν; Συμβουλευόταν τους συνεργάτες τους ή ήθελαν να περνάει μόνο το δικό τους;
…. Βγαίνουνε οι «Ωδές», ένας δίσκος του Βαγγέλη Παπαθανασίου με δημοτικά τραγούδια, ενορχηστρωμένα ηλεκτρονικά, με την Ειρήνη Παπά. Έρχεται ο Βαγγέλης, ακούω το δίσκο και μάλιστα, επειδή δεν ήταν ικανοποιημένος από τα ηχητικά που είχα στην εταιρία, μπήκαμε στο αυτοκίνητό του, κάναμε βόλτες στην Αθήνα και παράλληλα ακούγαμε και τα τραγούδια! Κάναμε βόλτα μέσα στην Αθήνα και ακούγαμε τις «Ωδές» στα τέρματα! Αφού, άκουσα τις «Ωδές», κατέστρωσα ένα πλάνο ένα πλάνο στρατηγικής προώθησης και ότι πρότεινα το δεχτήκανε, χωρίς δεύτερη κουβέντα. Στο τέλος η Ειρήνη Παπά, δεν το πίστευε. Μου είχε πει, ότι πρώτη φορά τις έχει συμβεί αυτό. «Στην Ελλάδα, δεν μου έχουν ξανακάνει εξώφυλλο», έλεγε. Ήτανε από τις ωραιότερές μου δουλειές!
Υπήρχαν προσωπικότητες, που σας άφησαν μια πίκρα, επειδή ίσως δεν ακούσατε ένα ευχαριστώ;
Όχι, από καλλιτέχνες, αυτού του μεγέθους! Από μικρότερου μεγέθους, βεβαίως! Όλους όσους ανέφερα, είναι άνθρωποι χαρισματικοί, μορφωμένοι και ότι κατάφεραν δεν το πέτυχαν τυχαία. Αν είσαι αγνώμονας, αγενής και ανάγωγος, δεν κάνεις καριέρα.
Άρα, για να χρησιμοποιήσω και μια κλισέ φράση, ο καλλιτέχνης πρέπει να διαθέτει ένα «πακέτο», προσόντων…
Εννοείται. Αυτό λέω και στους νέους τραγουδιστές. Δεν αρκεί μια καλή φωνή. Πρέπει να τα διαθέτεις όλα. Να έχεις και εμφάνιση και δεκτικότητα και μόρφωση και γούστο και αισθητική! Να ξεκαθαρίσω, ότι όταν μιλάω για εμφάνιση, αναφέρομαι στους τραγουδιστές του ποπ ρεπερτορίου. Στο άλλο ρεπερτόριο δεν με ενδιαφέρει καθόλου η εμφάνιση. Δεν έχω ρατσισμό με την εμφάνιση, αλλά θέλω ο καθένας να έχει το στυλ του.
Αναφέρετε στο βιογραφικό σας, ότι κάποια στιγμή, από τη μια συνεργαζόσασταν με τον Μάικλ Τζάκσον και από την άλλη με τον Λευτέρη Πανταζή. Από τη μια με την Πίτσα Παπαδοπούλου και από την άλλη με τον Θάνο Μικρούτσικο… Πώς καταφέρνατε να ισορροπείτε;
Στην αρχή της καριέρας μου, δούλευα σε μια εταιρία δίσκων η οποία είχε τους Police, την Bony Tayller , τον M. Jackson. Και από Ελληνικό ρεπερτόριο είχε, το Θάνο Μικρούτσικο, τη Μαρίζα Κωχ, το Βλάση Μπονάτσο, τον Λευτέρη Πανταζή, τον Άγγελο Διονυσίου και την Άτζελα Δημητρίου. Εγώ σ’ αυτήν την εταιρία, ήμουν γραφείο τύπου. Λοιπόν, δούλευα για το «Θρίλερ» του M. Jackson, έστελνα δελτία τύπου, φωτογραφίες και ότι χρειάζεται και συγχρόνως, έκανα την ίδια δουλειά και για τον Λ. Πανταζή!
Από τη μία πήγαινα στο σπίτι του Θ. Μικρούτσικου για να συνεννοηθούμε για το τι θα κάνουμε με τι δουλειά που ετοίμαζε και αμέσως μετά μπορεί να κανόνιζα φωτογράφηση, για τον Άγγελο Διονυσίου… ένας αχταρμάς!
Σας ενοχλούσε αυτή η «εναλλαγή» ή το αντιμετωπίζατε ψύχραιμα και επαγγελματικά;
Όχι, δεν με ενοχλούσε. Το αντιμετώπιζα επαγγελματικά και όχι συνειδητοποιημένα. Τώρα που μου το λες, το αντιλαμβάνομαι.
Προφανώς είναι προσόν για έναν άνθρωπο, ο οποίος έχει μια συγκεκριμένη κουλτούρα, να μπορεί να συνομιλεί και πολύ περισσότερο να συνεργάζεται και με ανθρώπους άλλης «κουλτούρας»…
Μεγάλο προσόν και αυτό δεν το έχουν όλοι. Ξαφνικά, από τη βαριά κουλτούρα που ήμουνα με τους συμμαθητές μου από τη Σχολή Σταυράκου, βρέθηκα με το Φίλιππο Νικολάου και τη Ρίτα Σακελαρίου, αλλά τα κατάφερα. Ξέρω άλλους που δεν μπορέσανε.
Αναφέρετε κάποιους καλλιτέχνες, των οποίων τα τραγούδια ξαναερμηνεύονται από σύγχρονους της εποχής μας και γίνονται επιτυχίες. Μήπως οι εποχές, αδικούν και κάποιους ανθρώπους;
Δεν το ξέρω. Μπορεί, μερικά πράγματα να μην είναι για την εποχή τους ή από έλλειψη καλού, καινούργιου ρεπερτορίου μερικά τραγούδια ξαναγίνονται της μόδας. Σίγουρα όμως χαίρομαι όταν είμαι με νέα παιδιά και με ρωτάνε αν ξέρω τη Σωτηρία Μπέλου. Χαίρομαι για το ότι ανακαλύπτουν πχ το «Ζεϊμπέκικο» του Σαββόπουλου. Χαίρομαι που το ακούνε τσίτα στο ραδιόφωνό τους και το γουστάρουνε! Και είναι απαραίτητο να το κάνουν, για να δουν και τις διαφορές…
Έχουμε περάσει σε έναν άλλο τρόπο ανάδειξης καλλιτεχνών. Τώρα ο καλλιτέχνης είναι περισσότερο τηλεοπτικός αστέρας…
Εξ’ ου και έχει καταστραφεί το όλο θέμα. Έχουν κάνει τους τραγουδιστές «κοσμικούς» και έχουνε φύγει από τον τομέα της μουσικής. Έχουμε φτάσει στο σημείο να βλέπουμε περισσότερο τραγουδιστές με αντηλιακό στο χέρι, παρά με μικρόφωνο.
Υπάρχουν καλοί νέοι τραγουδιστές; Θα μπορέσουν να επιβιώσουν μέσα στον τηλεοπτικό ορυμαγδό;
Υπάρχουνε καλοί τραγουδιστές. Αυτό, που με καίει όμως είναι, ότι κάποια στιγμή υπήρχανε όλα τα είδη της μουσικής και ζούσαμε αρμονικά. Τώρα, πάνε να εξαφανιστούν τα πάντα και να επικρατήσει το ευτελές, το ξεφτιλισμένο τραγούδι. Αυτό με ενοχλεί πάρα πολύ.
Ποιος προσπαθεί να εξαφανίσει το καλό τραγούδι; Ποιος κατευθύνει αυτήν την επιχείρηση;
Το καλό τραγούδι, οποιουδήποτε είδους και να είναι, πουλάει. Μόνο που τα μέσα μαζικής επικοινωνίας δεν το λένε! Υποστηρίζουν ότι ο κόσμος θέλει τα «εμπορικά» και τα ευτελή. Η αλήθεια είναι πως ο κόσμος θέλει το αντίθετο!
Εγώ βλέπω, ότι όλοι καλοί δίσκοι πουλάνε και γίνονται πλατινένιοι και όλοι οι ευτελείς δίσκοι, δεν πουλάνε, αλλά τα μέσα μαζικής επικοινωνίας ασχολούνται μόνο μ’ αυτούς, υποστηρίζοντας πως «αυτά θέλει ο κόσμος»
Μετέχετε σε επιτροπές “talents show”. Πόσο σας ικανοποιεί αυτή η δουλειά, αν την κάνετε με ευχαρίστηση, αλλά και αν το αποτέλεσμα, σας ικανοποιεί.
Κάποιες φορές την έκανα με ευχαρίστηση, όπως και κάποιες άλλες «καταναγκαστικά». Έχω την άποψη, ότι η δουλειά, είναι δουλειά! Αν εμπεριέχει και ευχαρίστηση, ακόμη καλύτερα. Μέχρι στιγμής, έχω ευτυχήσει. Με ότι έχω καταπιαστεί, μου άρεσε συγχρόνως. Το να συμμετέχω σε επιτροπές talents show στην τηλεόραση, ξέρω πολύ καλά τι είναι, τι είμαι και τι κάνω εκεί. Ξέρω πάρα πολύ καλά πως είναι μια δουλειά την οποία δεν την κάνω από ψώνιο.
Η αναγνωρησιμότητα σας γοητεύει;
Κάποιες φορές ναι. Τις περισσότερες όμως όχι. Για να καταλάβεις, δεν μπορώ να μπω στο «Μετρό». Μου τη σπάει, ότι χάνω κάτι από την ελευθερία μου. Πάω το καλοκαίρι να κάνω μπάνιο στη θάλασσα, με παίρνουν είδηση τα πιτσιρίκια και αρχίζουν να μου τραγουδάνε... Εκείνη την ώρα ντρέπομαι και θέλω να ανοίξει η γη να με καταπιεί.
Οι φίλοι σας, αυτοί που σας γνωρίζουν καλά και δεν προέρχονται κατ’ ανάγκη από τον καλλιτεχνικό χώρο, πώς αντέδρασαν όταν τους είπατε ότι θα μετάσχετε σε μια μουσική εκπομπή, ανάδειξης ταλέντων;
Δεν τους αιφνιδίασα καθόλου!
Προφανώς είστε από τους φίλους, που οι φίλοι τους, τα περιμένουν όλα και δεν αιφνιδιάζονται…
Μπορεί να συμβαίνει κι αυτό, επειδή είμαστε μια παρέα πολλών χρόνων φιλίας και αντιμετωπίζουμε τα πράγματα με χιούμορ… Παρατηρήσεις όμως μου κάνουνε…
Αλλά το τηλεοπτικό κομμάτι, δεν είναι το βασικό κομμάτι, της δουλειάς σας…
Είναι πολύ λίγο, μπροστά σε όλα τα άλλα, που έχω κάνει. 15 χρόνια ήμουν στο ραδιόφωνο, κάθε βράδυ. Μου κατάστρεψε όλη την κοινωνική ζωή μου. Νυχτερινή εκπομπή, πολύ πετυχημένη και με δύσκολα πράγματα! Μια εκπομπή με πολύ «δύσκολη» μουσική, που σήμερα την ακούω και αναρωτιέμαι πώς τα έπαιζα αυτά και με τι θράσος!
Στο ραδιόφωνο, έχω ζήσει top στιγμές. Όταν ασχολείσαι όμως καθημερινά επί 15 χρόνια, 7 με 12 το βράδυ, με το ραδιόφωνο, δεν μπορείς να δεις τους φίλους σου, δεν μπορείς να πας σινεμά, δεν μπορείς να διασκεδάσεις, δεν μπορείς να κάνεις τίποτα.
Άξιζε αυτή η θυσία;
Από τη μία άξιζε, αλλά από την άλλη… 15 χρόνια είναι πάρα πολλά. Επιπλέον επειδή, από μικρός έπεσα με τα μούτρα στην καριέρα, άφησα εντελώς τα προσωπικά μου και τώρα το πληρώνω, διότι είμαι σαν την καλαμιά στον κάμπο.
Σας λείπει το ραδιόφωνο;
Σ’ ορκίζομαι, όχι!
Σε σοβαρό επίπεδο, ήσασταν ο πρώτος μάνατζερ στην Ελλάδα. Στο βιογραφικό σας γράφετε, ότι στα πρώτα σας βήματα, κάποιοι προσπάθησαν να σας τραβήξουν το χαλί κάτω από τα πόδια. Ποιοι ενοχλήθηκαν από τη δουλειά σας, με δεδομένο ότι σ’ αυτό το επίπεδο, δεν είχατε ανταγωνιστές…
Υπήρξε περίπτωση, να μου απαγορεύσει σκηνοθέτης την είσοδο στο θέατρο, όπου εργαζόταν σταρ την οποία μανατζάριζα, διότι η ιδέα που είχα για την φωτογράφηση της, η οποία έγινε αφίσα παντού, δεν ήταν του σκηνοθέτη. Υπήρξε δημοσιογράφος, που του έστειλα φωτογραφίες και κείμενο και δεν το έβαλε στην εφημερίδα που εργαζόταν, γιατί «έχανε» την επαφή με τη Βιουγιουκλάκη ή τη Λάσκαρη. Θυμάμαι ότι περίμενα μάταια να δημοσιευθεί. Πάω κι εγώ έξω από το γραφείο του Μομφεράτου, τον συναντώ μετά από πόση ώρα και του λέω, ότι έστειλα κείμενο και φωτογραφία της κ. Λάσκαρη και δεν το δημοσίευσε η εφημερίδα του… ε! την επόμενη, η φωτογραφία της Λάσκαρη, έπαιξε μισή σελίδα!
Υπήρχαν άτομα που σας «θάβανε», αλλά κάποια στιγμή ζητήσανε να τους μανατζάρετε;
Βέβαια! Ήρθανε όλοι, όσοι με «θάβανε»! Ξεκίνησα να κάνω τη συγκεκριμένη δουλειά από τις εταιρίες δίσκων και κατέληξα να την κάνω στο θέατρο. Το θέατρο όμως δεν ήταν συνηθισμένο, για τόσο οργανωμένη δουλειά.
Παρότι σπουδάσατε τον κινηματογράφο, δεν ασχοληθήκατε. Προφανώς υπάρχει λόγος…
Ο κινηματογράφος, θέλει ειδικούς ανθρώπους. Εγώ είμαι πολύ ανυπόμονος και πολύ απότομος. Στον κινηματογράφο, δεν είναι έτσι τα πράγματα. Εκείνο τον καιρό έπρεπε να χρηματοδοτήσεις ο ίδιος την ταινία σου και εγώ δεν ήμουν πλουσιόπαιδο. Έπρεπε να δουλεύω.
Σας γοητεύει το να μιλάτε με παιδιά; Δεν έχουν όλοι την υπομονή να το κάνουν και θεωρώ ότι η παιδική λογοτεχνία, έμμεσα, είναι συνομιλία με τα παιδιά…
Μ’ αρέσει πάρα πολύ. Αλλά αυτό το πράγμα είναι και λίγο «δούναι και λαβείν». Αν το παιδί, έχει κάτι να πει, μπορώ να κάνω παρέα μαζί του, μέρες.
Τι προσπαθεί να περάσει «ο μικρός Αλκιβιάδης» από εσάς στα παιδιά;
Θέλω να περάσω την εποχή, την Αρχαία Αθήνα, εικόνες από τη ζωή τότε, μηνύματα για τη φιλία, τον πόλεμο, τη μάθηση, την τόλμη. Είναι πολλά τα μηνύματα…
Πώς προέκυψε το «Αθήνα – Θεσσαλονίκη», ως σήριαλ αρχικά και ως βιβλίο στη συνέχεια;
Προέκυψε από μια φίλη μου, παντρεμένη, η οποία ενώ ήταν πάρα πολύ ευχάριστη, πολύ πνευματώδης, όταν την γνωρίσαμε. Ξαφνικά συνειδητοποιήσαμε για αυτήν, ότι είναι σαν θεία μας. Είχε μαραζώσει, είχε παχύνει και είχε χάσει και τη λάμψη της. Αντιλαμβάνομαι, ότι είναι σε έναν γάμο, που δεν την ενδιαφέρει πλέον, τα παιδιά της έχουν μεγαλώσει και ζει με έναν άνθρωπο που όλη τη μέρα βλέπει τηλεόραση και διαβάζει αθλητικές εφημερίδες.
Κάποια μέρα, έχοντας στο νου μου όλα αυτά, αποφασίζω να κάνω κάτι… να την κάνω σήριαλ.
Όντως, γίνεται σήριαλ στην ΕΡΤ, δεν της έχω πει τίποτα, αλλά ξέρω ότι το παρακολουθεί φανατικά και της αρέσει πολύ. Λοιπόν, σας πληροφορώ, ότι αφού τελείωσε το σήριαλ, η φίλη μου χώρισε και κάνει πράγματα που έκανε η ηρωίδα, του σήριαλ! Γράφτηκε σε γυμναστήριο, ξεκίνησε δίαιτα, βρήκε φίλο και έχει ξαναλάμψει!
Ένα ακόμη ανάποδο… αν σκεφτούμε, ότι το βιβλίο γίνεται σενάριο και όχι το σενάριο, βιβλίο…
Ήθελα να μείνει κάτι γραπτό και ξεκινώντας να κόψω το τσιγάρο, ξενύχτια και αλκοόλ, μαζεύτηκα σπίτι και είπα να το επιχειρήσω.
------------------------------------------------------------------------
Το κασετόφωνο έκλεισε και νόμιζα ότι η συνέντευξη είχε τελειώσει. Ο Νίκος Μουρατίδης, με συνόδευσε στο αυτοκίνητο. Ήθελε να του αφήσω μια ΕΠΤΑ. Τυχαία του δίνω το φύλλο, με τη συνέντευξη του Δήμου Μούτση. Ξαφνικά θυμάμαι, ότι ο μεγάλος Έλληνας συνθέτης, είχε αναφερθεί σ’ εκείνη τη συνέντευξη στο Νίκο Μουρατίδη…
-Αναφέρεται και σε σας ο Δήμος Μούτσης σ’ αυτήν τη συνέντευξη… σας κάνει κριτική, του λέω.
-Σοβαρά; Αναφέρθηκε σε μένα ο Δήμος Μούτσης; Απάντησε με έκπληξη
Ο Νίκος Μουρατίδης, διαβάζει το κομμάτι που τον αφορά, με προσοχή.
-Σας ενοχλεί η αρνητική κριτική; προλαβαίνω να τον ρωτήσω πριν μπω στο αυτοκίνητο.
-Ανάλογα ποιος την κάνει… Αν αυτή την κάνει ο Δήμος Μούτσης, τότε πρέπει να την λάβω σοβαρά υπόψη
εδώ!!
