Ευρωπαϊκή πρόταση για ενταξιακές διαπραγματεύσεις της ΠΓΔΜ

Πέμπτη 11 Οκτωβρίου 2012

Την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων της FYROM με την ΕΕ πρότεινε για τέταρτη φορά την Τετάρτη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τονίζοντας ότι το θέμα της ονομασίας θα ληφθεί υπ' όψιν στα πρώτα στάδια των... διαπραγματεύσεων.

Παρουσιάζοντας την 70 σελίδων έκθεση προόδου της FYROM για το 2012 ο Ευρωπαίος επίτροπος Διεύρυνσης Στέφαν Φούλε δήλωσε πως η Κομισιόν «θα παρουσιάσει πρόταση για το πλαίσιο των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της FYROM με την ΕΕ, στην οποία θα λαμβάνεται υπ' όψιν η ανάγκη επίλυσης του θέματος της ονομασίας από τα πρώτα κιόλας στάδια της ενταξιακής διαπραγμάτευσης».

Συνεχίζοντας, ο Φούλε ανέφερε ότι, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η FYROM πρέπει να προχωρήσει στο επόμενο στάδιο της Εταιρικής Σχέσης, προκειμένου να συνεχίσει το ρυθμό των μεταρρυθμίσεων. «Η διατήρηση σχέσεων καλής γειτονίας είναι ουσιαστική. Σε ό,τι αφορά το θέμα της ονομασίας, πρέπει να βρεθεί λύση χωρίς καθυστέρηση. Να ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις που θα δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για την εξεύρεση αυτής της λύσης», δήλωσε ο επίτροπος.

Παράλληλα, ο Φούλε εξέφρασε την ελπίδα ότι θα υπάρξει θετική ανταπόκριση από τα Σκόπια στην ελληνική πρόταση περί της υπογραφής ενός Μνημονίου Κατανόησης μεταξύ Ελλάδας και FYROM, το οποίο θα θέσει το πλαίσιο και τις βασικές παραμέτρους για την οριστική επίλυση του ζητήματος της ονομασίας. «Ελπίζω ότι η FYROM θα προτείνει τις δικές της ιδέες, ώστε να δημιουργηθεί μια πιο ευνοϊκή ατμόσφαιρα για την επίλυση του θέματος στης ονομασίας», δήλωσε χαρακτηριστικά ο επίτροπος.

Σε γενικές γραμμές, η έκθεση τονίζει ότι η FYROM συνεχίζει την ομαλή εφαρμογή των υποχρεώσεων που απορρέουν από τη Συμφωνία Σύνδεσης και Σταθεροποίησης και προτείνει η χώρα να προχωρήσει στο δεύτερο στάδιο της Συμφωνίας Σύνδεσης. Επισημαίνει, επίσης, ότι «η FYROM πληροί τα πολιτικά κριτήρια για να ενταχθεί στην ΕΕ» και ότι «η κυβέρνηση της FYROM εκπλήρωσε φιλόδοξους μεταρρυθμιστικούς στόχους».

Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά τις σχέσεις της FYROM με την Ελλάδα, η Επιτροπή αναφέρει στην έκθεσή της ότι εξακολουθούν να είναι στενές ιδιαίτερα στους τομείς της οικονομίας και του τουρισμού. Ωστόσο, επισημαίνει ότι οι σχέσεις ανάμεσα στις δύο χώρες εξακολουθούν να επηρεάζονται από το ζήτημα της ονομασίας. Όπως σημειώνεται, το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης υιοθέτησε μία απόφαση αναφορικά με την Ενδιάμεση Συμφωνία Ελλάδας-FYROM. Η FYROM εξακολουθεί να συμμετέχει τόσο στις συνομιλίες που διενεργούνται υπό την αιγίδα του ΟΗΕ όσο και στις απευθείας επαφές με την Ελλάδα. Η Επιτροπή σημειώνει ότι οι συνομιλίες που διεξάγονται υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών για εξεύρεση μέσω διαπραγματεύσεων μιας αμοιβαία αποδεκτής λύσης στο ζήτημα της ονομασίας πρέπει να συνεχιστούν με αυξημένη ένταση, ενώ το ίδιο ισχύει για τις διμερείς συναντήσεις και επαφές.

Επιπλέον, στην έκθεση της Επιτροπής επισημαίνεται ότι θα πρέπει να αποφευχθούν ενέργειες και δηλώσεις που θα μπορούσαν να επηρεάζουν αρνητικά τις καλές σχέσεις γειτονίας.

«Η Επιτροπή θεωρεί ότι γενικά η FYROM μετέχει ενεργά στην περιφερειακή συνεργασία και αναπτύσσει περαιτέρω τις διμερείς σχέσεις με τις γειτονικές χώρες. Το ζήτημα της ονομασίας εξακολουθεί να επηρεάζει τις σχέσεις με την Ελλάδα. Για το λόγο αυτό μία εποικοδομητική προσέγγιση αναφορικά με τις διαφορές με τις γειτονικές χώρες είναι σημαντική», αναφέρει η έκθεση.

Σε ό,τι αφορά, εξάλλου, την εκπλήρωση των πολιτικών κριτηρίων της Κοπεγχάγης, η έκθεση τονίζει ότι η FYROM εξακολουθεί να τα πληροί επαρκώς. Όπως σημειώνεται, ο Υψηλού Επιπέδου Διάλογος με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει παίξει καταλυτικό ρόλο στην επιτάχυνση των μεταρρυθμίσεων και έχει συμβάλει στην πρόοδο σε μία σειρά από βασικούς τομείς πολιτικής. Η κυβέρνηση έχει υιοθετήσει προτάσεις για τη βελτίωση του νομικού πλαισίου σχετικά με τη διεξαγωγή εκλογών καθώς και στον τομέα της ελευθερίας της έκφρασης σχετικά με την αποποινικοποίηση της συκοφαντικής δυσφήμισης.

Επίσης, η έκθεση αναφέρει ότι οι μεταρρυθμιστικές προσπάθειες χρειάζεται να συνεχιστούν σε όλους τους τομείς που σχετίζονται με τα πολιτικά κριτήρια και ειδικότερα στο κράτος δικαίου, συμπεριλαμβανομένης της ελευθερίας της έκφρασης.

Επιπλέον, η Επιτροπή επισημαίνει ότι πρέπει να αναπτυχθεί περαιτέρω ο διάλογος ανάμεσα στους εταίρους του κυβερνητικού συνασπισμού αλλά και ανάμεσα στην κυβέρνηση και της αντιπολίτευση. Επίσης πρέπει να προωθηθεί μία ολοκληρωμένη προσέγγιση σχετικά με την κοινωνία των πολιτών.

Σχετικά με την εκπλήρωση των οικονομικών κριτηρίων, η Επιτροπή στην έκθεσή της επισημαίνει ότι η οικονομία της FYROM σημείωνε μια αργή μεγέθυνση ως το 2011, αλλά συρρικνώθηκε το πρώτο εξάμηνο του 2012. Η χώρα προχωρά προς την κατεύθυνση μιας λειτουργικής οικονομίας της αγοράς. Σημειώθηκαν βελτιώσεις στην απλοποίηση της καταγραφής επιχειρήσεων, στην επιτάχυνση των δικαστικών διαδικασιών, στην εμβάθυνση της χρηματοπιστωτικής διαμεσολάβησης και στην ενίσχυση του Κράτους Δικαίου. Η Επιτροπή ζητά από την FYROM να εφαρμόσει αυστηρά το πρόγραμμα των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Σημειώνει, επίσης, ότι έχει επιτευχθεί μικρή πρόοδος σε ό,τι αφορά την καταπολέμηση της ανεργίας, κυρίως για τους νέους.

Επισημαίνεται δε ότι ως αποτέλεσμα των συνεχών δημοσιονομικών ελλειμμάτων και της αύξησης του εξωτερικού δανεισμού, έχει αυξηθεί το δημόσιο χρέος. Η ποιότητα της δημοσιονομικής διακυβέρνησης παραμένει χαμηλή, λόγω των βραχυπρόθεσμων μέτρων που λαμβάνονται και την αδυναμία σχεδιασμού.

Σε ό,τι αφορά την κοινοτική έννομη τάξη, η έκθεση επισημαίνει την πρόοδο που έχει σημειωθεί στην ευθυγράμμιση της νομοθεσίας, των πολιτικών και της διοικητικής ικανότητας με την ΕΕ, ιδιαίτερα στα πεδία της ελεύθερης κυκλοφορίας αγαθών, του ανταγωνισμού, της ασφάλειας τροφίμων και της κτηνιατρικής πολιτικής, καθώς και των διευρωπαϊκών δικτύων. Απαιτούνται περισσότερες προσπάθειες σε άλλους τομείς όπως το περιβάλλον, η κοινωνική πολιτική και η απασχόληση, καθώς και η περιφερειακή πολιτική και ο συντονισμός των διαρθρωτικών οργάνων.

Πάντως, ο όρος «μακεδονικός», συναντάται δύο φορές στο 70 σελίδων κείμενο. Γίνεται αναφορά σε «μακεδονική κυβέρνηση» και σε «μακεδονικούς θεσμούς» και όχι σε «μακεδονικό λαό» και «μακεδονική γλώσσα», όπως είχε ζητήσει επιμόνως από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή η ηγεσία της FYROM.

Υπενθυμίζεται ότι η FYROM έλαβε καθεστώς υποψήφιας προς ένταξη στην ΕΕ χώρας το 2005, ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απηύθυνε πρώτη φορά σύσταση για έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την FYROM στην έκθεσή της το 2009. Η ίδια σύσταση επαναλήφθηκε και στις εκθέσεις του 2010,του 2011 και του 2012. Ωστόσο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο δεν είχε υιοθετήσει τις προηγούμενες συστάσεις της Επιτροπής, κυρίως λόγω της έλλειψης προόδου στο ζήτημα της ονομασίας.

«Θετική έκθεση»

Ο πρωθυπουργός της FYROM Νίκολα Γκρούεφσκι χαιρέτισε την Έκθεση Προόδου, σημειώνοντας ότι είναι «η πιο θετική Έκθεση μέχρι σήμερα». Ο Γκρούεφσκι, σε συνέντευξή του στον ιδιωτικό τηλεοπτικό σταθμό των Σκοπίων Kanal5 ανέφερε ακόμη ότι η Επιτροπή διαπίστωσε και κατέγραψε την πρόοδο που έχει σημειώσει η χώρα σε όλους σχεδόν τους τομείς και πρόσθεσε ότι η Επιτροπή αισθάνθηκε ότι θα πρέπει να γίνει ένα βήμα μπροστά.

Ανέφερε δε πως η δήλωση Φούλ σχετικά με την ανάγκη διατήρησης της αξιοπιστίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής όσον αφορά την πολιτική διεύρυνσης αποτελεί «καθαρό μήνυμα προς το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο».

Ερωτηθείς σχετικά με την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής περί επίλυσης του ζητήματος της ονομασίας κατά την αρχική φάση των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της FYROM με την Ε.Ε. και αναφορικά με την ομοιότητα της πρότασης αυτής με το γνωστό ως «σλοβενο-κροατικό μοντέλο», ο πρωθυπουργός της FYROM απάντησε πως υπάρχει ομοιότητα ως προς την παράλληλη διεξαγωγή των ενταξιακών διαπραγματεύσεων και της αναζήτησης λύσης στο ζήτημα του ονόματος, ωστόσο η διαφορά έγκειται στον τρόπο επίλυσης της διένεξης, όπως είπε.

Ο Γκρούεφσκι ανέφερε ότι η διένεξη Σλοβενίας και Κροατίας ορίστηκε να επιλυθεί μέσω διεθνούς διαιτησίας, ενώ στην περίπτωση της Ελλάδας και της FYROM υπάρχει ήδη η ετυμηγορία του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης.

Σχετικά με την απόφαση του ΔΔΧ, ο Γκρούεφσκι δήλωσε πως αποδεικνύεται ότι έχει μεγαλύτερο βάρος σε σχέση με τις αρχικές εκτιμήσεις, καθώς αποτελεί πλέον αντικείμενο συζήτησης σε κύκλους λήψης αποφάσεων. Σημείωσε δε πως «η απόφαση του ΔΔΧ δεν μπορεί να αγνοείται τόσο καιρό και ότι πρέπει πλέον να ληφθεί υπ' όψιν».

Σε ερώτηση εάν είναι ρεαλιστική η προσδοκία να οριστεί ημερομηνία έναρξης των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της FYROM με την Ε.Ε. τον Δεκέμβριο, ο Γκρούεφσκι δήλωσε ότι θεωρεί την εκτίμηση Φούλε ως μια «καλή εκτίμηση», ενώ δεν παρέλειψε να σημειώσει ότι η FYROM θα συνεχίσει να υλοποιεί τις μεταρρυθμίσεις και πως έχει βούληση να εξευρεθεί λύση στο ζήτημα της ονομασίας, ανεξάρτητα από το πότε θα γίνει αυτό.

Ο Γκρούεφσκι ανέφερε ότι η FYROM θέλει να επιλυθεί το ζήτημα μέσω μιας λύσης, η οποία θα είναι σύμφωνη με τα συμφέροντα των δύο χωρών, των δύο λαών και των πολιτών της χώρας του.

Πρόσθεσε πως η χώρα του παραμένει αφοσιωμένη στη διαδικασία επίλυσης του ζητήματος της ονομασίας, γεγονός το οποίο διαπιστώθηκε και από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία, όπως σημείωσε, «δεν είχε άλλωστε μεγάλα περιθώρια», καθώς, όπως είπε, «η αφοσίωση της χώρας είχε διαπιστωθεί ήδη από το ΔΔΧ, το οποίο αποφάσισε πως η "Δημοκρατία της Μακεδονίας" δεν παραβίασε ποτέ την Ενδιάμεση Συμφωνία, σε αντίθεση με την άλλη πλευρά».

Σε ερώτηση σχετικά με την «επαναφορά» του προσδιορισμού «μακεδονικός-ή- ό» ("macedonian") στην φετινή Έκθεση Προόδου, ο Γκρούεφσκι τόνισε ότι πέρυσι αντέδρασε ολόκληρη η χώρα στην απαλοιφή του όρου και σημείωσε ότι η «αποκατάστασή» του αξίζει σε όσους αντέδρασαν. Σημείωσε ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αντιλήφθηκε πως πρέπει να αλλάξει κάτι, ότι σημειώθηκε πρόοδος, τόνισε δε πως έγιναν σεβαστά αυτά που ήθελε η χώρα.

Στο θέμα αυτό αναφέρθηκε και ο πρόεδρος της FYROM Γκιόργκι Ιβάνοφ, ο οποίος απαντώντας σε σχετική ερώτηση σημείωσε ότι «άξιζαν όλες οι πολιτικές μάχες που δόθηκαν για την επαναφορά του προσδιορισμού» και πρόσθεσε: «Όπως λέει ο λαός, εάν δεν αγωνιστείς, έχεις χάσει εκ προοιμίου. Γι' αυτό το λόγο ήμουν τόσο επίμονος, καθώς στις τελευταίες δύο Εκθέσεις της Επιτροπής (ο προσδιορισμός) είχε εξαλειφθεί. Πάντα αντιδρούσα και θα συνεχίσω να αντιδρώ όταν πλήττεται κατά οποιονδήποτε τρόπο η ταυτότητά μας, επειδή η ταυτότητα ανήκει στις βασικές κατηγορίες για τις οποίες δεν μπορεί να γίνει συμβιβασμός με κανέναν. Αυτό πρέπει να είναι παράδειγμα: κάθε φορά να αγωνιζόμαστε για κάτι που είναι δικό μας, αλλά και που ανήκει και σε άλλους, και μας αφαιρείται», τόνισε ο κ. Ιβάνοφ.

Ο Γκρούεφσκι συναντήθηκε την Τετάρτη και με τον επικεφαλής της διπλωματικής αντιπροσωπείας της ΕΕ στην FYROM Άιβο Όραβ, ο οποίος του επέδωσε την Έκθεση Προόδου.

Κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου μετά τη συνάντηση, ο Γκρούεφσκι, κληθείς να απαντήσει σχετικά με το Μνημόνιο Κατανόησης που πρότεινε η ελληνική πλευρά, ανέφερε: «Εμείς βασικά χαιρετίζουμε την προσέγγιση της Ελλάδας να αποκαταστήσει την επικοινωνία και έτσι αντιλαμβανόμαστε αυτό το μνημόνιο: ως προσπάθεια αποκατάστασης επικοινωνίας. Από αυτή την άποψη, θα θέλαμε στο μέλλον η επικοινωνία αυτή να είναι πιο συχνή και πιο ουσιαστική. Πιστεύω ότι και οι δύο πλευρές θα πρέπει να εργαστούν για την επίτευξη προόδου, τον σεβασμό των δημοκρατικών διαδικασιών και την οικοδόμηση αμοιβαίας εμπιστοσύνης μέσω του σεβασμού της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας, καθώς και μέσω της συζήτησης και του διαλόγου για την εξεύρεση λύσης στη διένεξη, η οποία πριν από 21 χρόνια προκλήθηκε από τον νότιο γείτονά μας. Εμείς έχουμε καλή διάθεση και θέλουμε να συνεχίσουμε στην κατεύθυνση της οικοδόμησης καλών σχέσεων με ευρωπαϊκό πνεύμα».ANT1