Παντελής Καψής
Κυριακή 26 Ιουνίου 2011
Στη δεκαετία του ΄50, στις Ηνωμένες Πολιτείες, στην πατρίδα δηλαδή του ανόθευτου καπιταλισμού, ο ανώτατος φορολογικός συντελεστής εισοδήματος ήταν 90%. Δεν διαβάσατε λάθος, ενενήντα τοις ...
εκατό και μάλιστα με Ρεπουμπλικανό πρόεδρο, τον Ντ. Αϊζενχάουερ. «Παραδόξως»- αν τουλάχιστον πάρουμε τοις μετρητοίς την οικονομική παραφιλολογία των καναλιών- το σύστημα δεν κατέρρευσε. Το αντίθετο. Ηταν η χρυσή περίοδος της ανάπτυξης της αμερικανικής οικονομίας και για χρόνια πολλά κανείς σχεδόν δεν είχε διαμαρτυρηθεί για αυτούς τους φόρους στους πλούσιους. Ούτε οι ίδιοι οι πλούσιοι.
Στην Ελλάδα ωστόσο φαίνεται ότι τα πράγματα είναι διαφορετικά. Με το που μπήκε η έκτακτη εισφορά ανακαλύψαμε ότι η οικονομία οδηγείται σε ασφυξία! Εχουμε ξεπεράσει τα όρια αντοχής μας, λένε, και με βαθυστόχαστες αναλύσεις εξηγούν γιατί τελικώς η αύξηση των φόρων θα γίνει μπούμερανγκ επιτείνοντας την ύφεση. Αλλά δεν είναι αυτή ολόκληρη η εικόνα.
Προφανώς η λιτότητα πονάει και σε κανέναν δεν αρέσει να πληρώνει φόρους. Το δίλημμα όμως δεν είναι μεταξύ φόρων και μη φόρων αλλά αύξησης των φόρων ή κοψίματος των δαπανών. Και μερικές φορές το να περιορίζεις τις δαπάνες μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερη ύφεση. Αν για παράδειγμα έχουμε να επιλέξουμε μεταξύ της εισφοράς του 4% και του κλεισίματος ενός- ακόμη και άχρηστου- οργανισμού που θα οδηγήσει όμως στην ανεργία εργαζομένους, τότε όχι μόνο ηθικά αλλά και οικονομικά συμφέρει το πρώτο. Γιατί βέβαια στις σημερινές συνθήκες της κρίσης τα 4.000 ευρώ πρόσθετος φόρος που θα πληρώσει ένας με εισόδημα 100.000 ευρώ πιθανότατα δεν θα ξοδεύονταν- αν δεν θα πήγαιναν δηλαδή σε μια κατάθεση στο εξωτερικό. Αντιθέτως ο μισθός του υπαλλήλου που απολύεται φεύγει απευθείας από την κατανάλωση ενώ προκαλεί και πρόσθετες δαπάνες στο Δημόσιο λόγω του επιδόματος της ανεργίας.
Οταν μια οικονομία βρίσκεται σε ύφεση, με άλλα λόγια, σαν γενική αρχή είναι συνήθως προτιμότερο να αυξάνεις τους φόρους από το να μειώνεις τις δαπάνες. Ιδίως αν οι φόροι λειτουργούν αναδιανεμητικά υπέρ των ασθενεστέρων. Και ασφαλώς θα υπάρχουν πολλοί με υψηλά εισοδήματα που κατανοούν ότι η εναλλακτική λύση- να κοπούν κι άλλο οι κοινωνικές δαπάνες- μπορεί να είναι πολύ πιο άδικη και να προσθέσει ακόμη μεγαλύτερα βάρη σε ανθρώπους με πολύ μικρότερες αντοχές.
Δεν είναι όλοι οι φόροι καλοί βέβαια. Οι φόροι στην κατανάλωση είναι άδικοι. Κι αν ένας ελεύθερος επαγγελματίας που έχει πράγματι εισόδημα 10.000 ευρώ υποχρεώνεται να πληρώσει 200 ευρώ επιπλέον φόρο, τότε ακόμη και αυτό το μικρό σχετικά ποσό δείχνει άδικο. Από την άλλη πλευρά βέβαια όταν περισσότεροι από 500.000 επαγγελματίες δηλώνουν εισόδημα κάτω από το αφορολόγητο όριο των 12.000 ευρώ τότε υπάρχει θέμα. Είμαστε μια κοινωνία εθισμένη στη φοροδιαφυγή. Κι ό,τι και αν λέμε η τρόικα έχει πάψει να μας πιστεύει. Πρώτα- μας λένε- συλλάβετε τους φοροφυγάδες και μετά συζητάμε μείωση των φόρων. Θα υπακούσουμε λοιπόν στις εντολές τους; Εμείς αποφασίζουμε. Αν θέλουμε να μείνουμε στο ευρώ όμως δεν έχουμε πολλά περιθώρια επιλογών. Αναπτυξιακές ενέσεις μπορεί και πρέπει να διεκδικηθούν. Η αντιμετώπιση των ελλειμμάτων όμως- το να σταματήσουμε δηλαδή να χρειαζόμαστε κάθε χρόνο και νέα δάνεια για να πληρώνουμε μισθούς και συντάξεις στο Δημόσιο- είναι προϋπόθεση μη διαπραγματεύσιμη. Αυτό άλλωστε υποτίθεται ότι ζητάμε και εμείς:
να σταθούμε ισότιμα στην ευρωζώνη. Μόνο που δεν δείχνουμε να το καταλαβαίνουμε. Και μοιάζει να έχουμε παραιτηθεί σαν τους συγκλητικούς του Καβάφη περιμένοντας τους βαρβάρους να νομοθετήσουν για μας. Και ας μην υπάρχουν...
Στην Ελλάδα ωστόσο φαίνεται ότι τα πράγματα είναι διαφορετικά. Με το που μπήκε η έκτακτη εισφορά ανακαλύψαμε ότι η οικονομία οδηγείται σε ασφυξία! Εχουμε ξεπεράσει τα όρια αντοχής μας, λένε, και με βαθυστόχαστες αναλύσεις εξηγούν γιατί τελικώς η αύξηση των φόρων θα γίνει μπούμερανγκ επιτείνοντας την ύφεση. Αλλά δεν είναι αυτή ολόκληρη η εικόνα.
Προφανώς η λιτότητα πονάει και σε κανέναν δεν αρέσει να πληρώνει φόρους. Το δίλημμα όμως δεν είναι μεταξύ φόρων και μη φόρων αλλά αύξησης των φόρων ή κοψίματος των δαπανών. Και μερικές φορές το να περιορίζεις τις δαπάνες μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερη ύφεση. Αν για παράδειγμα έχουμε να επιλέξουμε μεταξύ της εισφοράς του 4% και του κλεισίματος ενός- ακόμη και άχρηστου- οργανισμού που θα οδηγήσει όμως στην ανεργία εργαζομένους, τότε όχι μόνο ηθικά αλλά και οικονομικά συμφέρει το πρώτο. Γιατί βέβαια στις σημερινές συνθήκες της κρίσης τα 4.000 ευρώ πρόσθετος φόρος που θα πληρώσει ένας με εισόδημα 100.000 ευρώ πιθανότατα δεν θα ξοδεύονταν- αν δεν θα πήγαιναν δηλαδή σε μια κατάθεση στο εξωτερικό. Αντιθέτως ο μισθός του υπαλλήλου που απολύεται φεύγει απευθείας από την κατανάλωση ενώ προκαλεί και πρόσθετες δαπάνες στο Δημόσιο λόγω του επιδόματος της ανεργίας.
Οταν μια οικονομία βρίσκεται σε ύφεση, με άλλα λόγια, σαν γενική αρχή είναι συνήθως προτιμότερο να αυξάνεις τους φόρους από το να μειώνεις τις δαπάνες. Ιδίως αν οι φόροι λειτουργούν αναδιανεμητικά υπέρ των ασθενεστέρων. Και ασφαλώς θα υπάρχουν πολλοί με υψηλά εισοδήματα που κατανοούν ότι η εναλλακτική λύση- να κοπούν κι άλλο οι κοινωνικές δαπάνες- μπορεί να είναι πολύ πιο άδικη και να προσθέσει ακόμη μεγαλύτερα βάρη σε ανθρώπους με πολύ μικρότερες αντοχές.
Δεν είναι όλοι οι φόροι καλοί βέβαια. Οι φόροι στην κατανάλωση είναι άδικοι. Κι αν ένας ελεύθερος επαγγελματίας που έχει πράγματι εισόδημα 10.000 ευρώ υποχρεώνεται να πληρώσει 200 ευρώ επιπλέον φόρο, τότε ακόμη και αυτό το μικρό σχετικά ποσό δείχνει άδικο. Από την άλλη πλευρά βέβαια όταν περισσότεροι από 500.000 επαγγελματίες δηλώνουν εισόδημα κάτω από το αφορολόγητο όριο των 12.000 ευρώ τότε υπάρχει θέμα. Είμαστε μια κοινωνία εθισμένη στη φοροδιαφυγή. Κι ό,τι και αν λέμε η τρόικα έχει πάψει να μας πιστεύει. Πρώτα- μας λένε- συλλάβετε τους φοροφυγάδες και μετά συζητάμε μείωση των φόρων. Θα υπακούσουμε λοιπόν στις εντολές τους; Εμείς αποφασίζουμε. Αν θέλουμε να μείνουμε στο ευρώ όμως δεν έχουμε πολλά περιθώρια επιλογών. Αναπτυξιακές ενέσεις μπορεί και πρέπει να διεκδικηθούν. Η αντιμετώπιση των ελλειμμάτων όμως- το να σταματήσουμε δηλαδή να χρειαζόμαστε κάθε χρόνο και νέα δάνεια για να πληρώνουμε μισθούς και συντάξεις στο Δημόσιο- είναι προϋπόθεση μη διαπραγματεύσιμη. Αυτό άλλωστε υποτίθεται ότι ζητάμε και εμείς:
να σταθούμε ισότιμα στην ευρωζώνη. Μόνο που δεν δείχνουμε να το καταλαβαίνουμε. Και μοιάζει να έχουμε παραιτηθεί σαν τους συγκλητικούς του Καβάφη περιμένοντας τους βαρβάρους να νομοθετήσουν για μας. Και ας μην υπάρχουν...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου