Συνεταίρος ή ήσσων εταίρος;

 

Ποιο είναι σήμερα το στίγμα των σχέσεων ΗΠΑ - Γερμανίας; Το ερώτημα έχει τεθεί εδώ και καιρό, αλλά γίνεται πιο επίκαιρο μετά την παρέμβαση Ομπάμα για ..

την Ελλάδα. Κατ' αρχάς θα πρέπει να διευκρινίσουμε ότι η επίσκεψη Μέρκελ σε ΗΠΑ - Καναδά είναι προγραμματισμένη από καιρό, καθώς η Γερμανία προεδρεύει της ομάδας G7 και προετοιμάζει από τώρα τη σύνοδο κορυφής του Ιουνίου. Οταν τελείωσε ο Ψυχρός Πόλεμος το 1989-'90 και η Γερμανία ενοποιήθηκε, δύο πρόεδροι των ΗΠΑ, πρώτος ο Τζορτζ Μπους πατήρ και δεύτερος ο Μπιλ Κλίντον, χαρακτήρισαν τη χώρα «συνεταίρο στην ηγεμονία» (partner in leadership), μία στρατηγική επιλογή που υποτιμούσε και υποβίβαζε τόσο τη Βρετανία όσο και τη Γαλλία.

Η λογική της επιλογής της Ουάσιγκτον ήταν ξεκάθαρη, προεξοφλούσε τη Γερμανία ως ατμομηχανή προς μία ευρωπαϊκή ολοκλήρωση ομοσπονδιακού τύπου, αλλά και ως μεγάλη δύναμη με παγκόσμιες ευθύνες και υποχρεώσεις. Οι προσδοκίες της Ουάσιγκτον διαψεύστηκαν: η Γερμανία άφησε ημιτελή την ΟΝΕ, «πάγωσε» την πολιτική ενοποίηση στην ΕΕ και αρνήθηκε και αρνείται πεισματικά την εμπλοκή της σε εστίες κρίσεων και συγκρούσεων.

Με τη σειρά τους οι ΗΠΑ εγκατέλειψαν τις μεγάλες προσδοκίες που έτρεφαν για τη Γερμανία και από συνεταίρο την προσδιόρισαν σε ήσσονα εταίρο στη διεθνή σκηνή, αλλά σε κάθε περίπτωση κύριο συνομιλητή και σύμμαχο στην Ευρώπη. Από αυτό το σημείο και μετά οι ΗΠΑ πιέζουν, παρεμβαίνουν διορθωτικά, νουθετούν, προτρέπουν, χωρίς όμως διάθεση και δυνατότητα σύγκρουσης με τη Γερμανία: αξιοποιούν τόσο την ανασφάλεια της Πολωνίας και των Βαλτικών απέναντι στη Ρωσία όσο και τη δυσαρέσκεια των χωρών του Νότου της Ευρωζώνης για τη δημοσιονομική λιτότητα.

Εναν χρόνο μετά την έναρξη της σύγκρουσης στην Ουκρανία, η Γερμανία είναι όσο ποτέ μετά την Οστπολιτίκ του Μπραντ κοντά στις ΗΠΑ και με την παρέμβαση Ντράγκι στις 22/1 να τη δρομολογεί σε σταδιακή αλλά μη αντιστρέψιμη εναρμόνιση με την αμερικανική γραμμή διαχείρισης της κρίσης, όπως αυτή αποτυπώθηκε την τελευταία πενταετία στις αποφάσεις της Fed. Με άλλα λόγια, δεν υπάρχει δυναμική σύγκρουσης ΗΠΑ - Γερμανίας, αλλά και πιέσεις της Ουάσιγκτον για διόρθωση πορείας από το Βερολίνο.

Για να υπάρξει ηγεμονικός συνεταιρισμός ή σύγκρουση, θα έπρεπε το Βερολίνο να αποδεχτεί το κόστος πλήρους ανάληψης των ευθυνών του στην Ευρώπη και στον κόσμο μία μη αντιστρέψιμη εμπλοκή που φοβίζει ακόμη την πολιτική ηγεσία της Γερμανίας.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΠΟΠΟΥΛΟΣ