Κοινή λογική και ρεαλισμός (του Γιάννη Κορομήλη)

Περίπου δύο δεκαετίες πριν, ο γνωστός Φράνσις Φουκουγιάμα μίλησε για «το τέλος της ιστορίας». Αρκετοί μετά από αυτόν μίλησαν και για «το τέλος των ιδεολογιών». Φυσικά και ο πρώτος και οι δεύτεροι διαψεύστηκαν. Κι ήταν φυσικό. Αφού την ιστορία τη γράφουν οι λαοί. Έτσι για να τελειώσει η ιστορία – και κατά κυριολεξία και με το νόημα που...

δίνει στον όρο ο Φουκουγιάμα – πρέπει να έρθει το τέλος του ανθρώπινου είδους. Όσο υπάρχουν άνθρωποι θα υπάρχει και η ιστορία τους. Το ίδιο ισχύει και για τις ιδεολογίες. Που δεν είναι παρά πολιτικές, κοινωνικές ή ηθικές αρχές τις οποίες ενστερνίζονται και υποστηρίζουν οι άνθρωποι.

 

Η ιστορία συνεχίζεται. Άσχετο αν ακολουθεί διαφορετικές νόρμες και μορφές απ’ ότι στο παρελθόν ή αν παραμένει για μεγάλο ή μικρό διάστημα «στάσιμη» σε συγκεκριμένη νόρμα. Και οι ιδεολογίες δεν πεθαίνουν. Τουλάχιστον συνολικά. Κάποιες ξεπερνιώνται από τα πράγματα. Άλλες καινούριες γεννιούνται. Ο άνθρωπος από τη φύση του έχει ανάγκη κάπου να ανήκει και σε κάτι να πιστεύει. Και βέβαια στα δημοκρατικά, τα ελεύθερα γενικότερα, πολιτεύματα δεν έχουν όλοι οι άνθρωποι και της πιο μικρής ακόμα κοινότητας την ίδια ιδεολογία. Δεν έχουν βλέπεις όλοι τα ίδια μυαλά, την ίδια κουλτούρα, την ίδια αφετηρία, τα ίδια «μάτια». Και σ’ αυτό ακριβώς συνιστάται η υπεροχή της δημοκρατίας έναντι των άλλων, γνωστών ως τώρα πολιτευμάτων: αναγνωρίζει σε όλους τους πολίτες το δικαίωμα να έχουν οποιαδήποτε ιδεολογία. Ακόμα και αντιδημοκρατική. 

Με βάση κάθε ιδεολογία καθορίζεται και η κατάταξη των πολιτικών δυνάμεων μιας χώρας ή ενός συνόλου χωρών. Η αριστερή «εννοημάτωση» για παράδειγμα προσδιορίζει το νεωτερικό πολιτικό σχήμα σε βάση ταξική. Ο παραδοσιακός ταξικός άξονας είναι αυτός της Αριστεράς – Δεξιάς που διαμορφώνεται με βάση τη στάση των πολιτικών δυνάμεων στο θέμα της κοινωνικής ανισότητας. Κατά τους ειδικούς επιστήμονες ο άξονας αυτός αρχίζει (από αριστερά) με τους Αναρχικούς και ακολουθούν (όλο και δεξιότερά τους) οι διεθνιστές κομμουνιστές, οι Εαμικοί Κομμουνιστές, οι Λαϊκιστές (κοντά στο κέντρο του άξονα), οι Σοσιαλδημοκράτες, η Πατριωτική Δεξιά, η Κοσμοπολίτικη Δεξιά και (στο τέλος δεξιά) οι Εθνορατσιστές. 

Ο άξονας αυτός, που πρωτοεμφανίσθηκε υποτυπωδώς τα χρόνια της Γαλλικής Επανάστασης, εμπλουτίσθηκε και συμπληρώθηκε στην πορεία και έφτασε μέχρι τις μέρες μας με το σχήμα που προαναφέρθηκε. Όμως τα τελευταία χρόνια δεν αποδίδει πλέον την πραγματικότητα. Άλλαξαν τόσο πολύ οι γενικότερες συνθήκες, αλλά κυρίως και το παγκόσμιο γίγνεσθαι και ο τρόπος σκέψης των ανθρώπων ώστε ο παραδοσιακός ταξικός άξονας είναι πλέον ξεπερασμένος. Και συνεπώς ακατάλληλος να ερμηνεύσει τις πολιτικές και οικονομικές εξελίξεις. 

Σήμερα – στην τελευταία φάση της νεωτερικότητας, τον μεταμοντέρνο μηδενισμό δηλαδή – οι παλιότερες κομματικές και παραταξιακές διαχωριστικές γραμμές έχουν πέσει. Το δείχνουν αυτό ξεκάθαρα οι δημοσκοπήσεις, τα αποτελέσματα των εκλογών σε διάφορους συλλόγους και οργανώσεις (ΤΕΕ, δικηγορικοί, κ.α.) και οι επιλογές υποψηφίων των επικείμενων αυτοδιοικητικών εκλογών. Ακόμα και το διχαστικό ψευτοδίλημμα «μνημόνιο – αντιμνημόνιο», που κυριάρχησε τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας (παραδόξως μόνο στη χώρας μας και σε καμία από τις άλλες χώρες της ΕΕ που μπήκαν επίσης σε μνημόνιο) έχασε την αίγλη του και δεν πείθει πλέον. Τουλάχιστον αυτούς που θέλουν να βλέπουν αντικειμενικά την πραγματικότητα. Δεν είναι καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι η Αυγή, το κομματικό όργανο του μεγαλύτερου αντιμνημονιακού κόμματος, του ΣΥΡΙΖΑ, έγραψε πολύ πρόσφατα, αυτό που η στήλη μας υποστηρίζει από καιρό, ότι δηλαδή το «μνημόνιο – αντιμνημόνιο» ως δίλημμα έχει ξεπεραστεί (!)

Πέραν αυτών η παγκοσμιοποίηση έχει πάρει στις μέρες μας διαφορετικές διαστάσεις. Η τεχνολογία έκανε τεράστια άλματα κι ο κόσμος έχει αλλάξει ριζικά. Προφανώς λοιπόν είναι ανάγκη να αναζητηθούν νέοι άξονες, νέα συστήματα αξόνων καλύτερα, νέα σχήματα κατάταξης των πολιτικών δυνάμεων που να ανταποκρίνονται στην κοινωνική πραγματικότητα. 

Σήμερα φαίνεται καθαρά ότι ένα μεγάλο κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας έχει μετακινηθεί προς την περιοχή της κοινής λογικής, της αξιοπρέπειας και του ρεαλισμού. Κι αυτό θα το δούμε σαφώς στις επικείμενες διπλές εκλογές. 

Συνεχίζεται 

Γιάννης Κορομήλης