Δευτέρα 09 Ιανουαρίου 2012
Στη μεγάλη εικόνα, η κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει το ΠΑΣΟΚ παρουσιάζει συγκρίσιμες αναλογίες με εκείνη του συγγενικού ισπανικού κόμματος. Σήμερα το ΠΑΣΟΚ φυλλορροεί εκλογικά και οι δυνητικές του απώλειες κατευθύνονται σχεδόν προς όλο το κομματικό φάσμα, κυρίως όμως προς την Αριστερά. Αν επαληθευτούν οι δημοσκοπήσεις, η απήχηση του ΠΑΣΟΚ προσεγγίζει τα επίπεδα του 1974 (13,6%) ή, στο πιο ευνοϊκό σενάριο, εκείνα του 1977 (25,3%).
Πέρα από τις διαδικασίες αλλαγής ηγεσίας η πορεία ανασυγκρότησης, και όχι απλώς εκλογικής ανάκαμψης, του ΠΑΣΟΚ στον μεσοπρόθεσμο ορίζοντα θα προσδιοριστεί από την επίδραση δύο δομικών παραγόντων.
Ο πρώτος παράγων έχει να κάνει με το είδος του κόμματος, την ίδια του τη λειτουργία και φυσικά με το στελεχικό δυναμικό που με τη δράση και τις πρακτικές του αντιπροσωπεύει το κόμμα σε εθνικό και, ανά περίπτωση, σε τοπικό επίπεδο. Η διαδικασία άμεσης εκλογής του προέδρου από τη βάση εισήχθη το 2004, επιβεβαιώθηκε το 2007 και συνοδεύτηκε από ένα νέο διακριτό σύνολο πολιτικών αξιών και πρακτικών όπως, μεταξύ των άλλων, είναι η συμμετοχή, η διαβούλευση, η λογοδοσία, η διαφάνεια. Αν είναι να περιγράψει κανείς αυτές τις πολιτικές πρακτικές εν συντομία θα έλεγε πως αποτελούν την ατζέντα της ανοικτότητας (openness). Οι αρχές και αξίες της διαβούλευσης, της διαφάνειας, της λογοδοσίας που εύστοχα συνοψίστηκαν στο κεντρικό μήνυμα «πρώτα ο πολίτης» έγιναν κτήμα μόνο ενός εξαιρετικά περιορισμένου αριθμού στελεχών στα ηγετικά κλιμάκια, συγκίνησαν ένα μέρος της βάσης, δημιούργησαν ελπίδα και κινητοποίησαν φρέσκο δυναμικό που συνεχίζει να κινείται εκτός των κομματικών ορίων, αλλά έως εκεί. Κάπως έτσι φτάσαμε στο παράδοξο σημείο να είναι η ανοικτή διακυβέρνηση (opengov), με την ηλεκτρονική διαβούλευση σε σχέδια νόμου και το πρόγραμμα Διαύγεια με την ανάρτηση όλων των κυβερνητικών και διοικητικών πράξεων στο Διαδίκτυο, πολύ πιο μπροστά από ό,τι έχει εφαρμόσει το κόμμα η κυβέρνηση του οποίου τις υλοποίησε.
Ο δεύτερος δομικός παράγων για το μέλλον του ΠΑΣΟΚ είναι η πολιτική και ιδεολογική συγκρότησή του. Βεβαίως, το καυτό ερώτημα αφορά την πλατφόρμα που θα παρουσιάσει στις προσεχείς εκλογές, αλλά και τη στρατηγική με την οποία θα την προβάλει πριν και ύστερα από αυτές. Ασφαλώς, πριν φθάσει κανείς σε προγραμματική πλατφόρμα, πρέπει να προηγηθεί απολογισμός του κυβερνητικού έργου και αυτοκριτική για τα λάθη και τις παραλείψεις.
Ευελπιστούμε πως εύκολα ή δύσκολα το νήμα των τελευταίων ετών θα ξετυλιχτεί. Αλλωστε, με όλες τις ασυνέχειες, τις τομές και τις παλινδρομήσεις της διαδρομής από το 1981, το νήμα του έργου της περιόδου 2009-11 αποτελεί μέρος μιας πολιτικής χρονογραμμής με σημαντικούς σταθμούς. Με όρους τουίτερ (twitter) θα λέγαμε πως η χρονογραμμή, το λεγόμενο ταϊμλάιν του ΠΑΣΟΚ, αποτελείται από μεγάλους και πασίγνωστους σταθμούς όπως ενδεικτικά είναι το ΕΣΥ, το ΑΣΕΠ, οι μεταρρυθμίσεις στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, η ΟΝΕ, η ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ.
Γυρίζουμε, για λίγο, πάλι στη μεγάλη εικόνα. Σήμερα, που το διεθνικό πολιτικό και τα εγχώρια κομματικά συστήματα αναζητούν την τεχνογνωσία για να ανακτήσει η πολιτική ένα ζωτικό μέρος της διευθυντικής της ικανότητας έναντι των χρηματαγορών, είναι περισσότερο ρευστό από ποτέ το ποια θέματα ανήκουν στα κεντρικά διακυβεύματα ενός κόμματος που οφείλει να είναι παρόν σε δυο παράλληλες μάχες. Η μια μάχη αφορά τη διάσωση της Ελλάδας, τη διόλου αυτονόητη παραμονή της στο ευρώ και τον πυρήνα του ευρωπαϊκού θεσμικού συστήματος. Η άλλη παράλληλη μάχη αφορά την εκ βάθρων ανασυγκρότηση του ΠΑΣΟΚ ώστε να γίνει εκ νέου επίκαιρο και χρήσιμο ως πολιτικός φορέας. Ο βαθμός δυσκολίας και των δύο μαχών προσαυξάνεται από το ότι η παγκόσμια κρίση βρήκε την Ελλάδα με συσσωρευμένες παθογένειες όσον αφορά τον επιχειρησιακό εκσυγχρονισμό του κρατικού - διοικητικού μηχανισμού της και χρονίζουσες εκκρεμότητες σχετικά με τον προσανατολισμό και τη διάρθρωση του παραγωγικού της μοντέλου. Σε αυτό το περίπλοκο και αχαρτογράφητο πλαίσιο δράσης, το ΠΑΣΟΚ πρέπει να δημιουργήσει πρακτικές συλλογικής ηγεσίας, να πάρει υπεύθυνα θέση μιλώντας και εξηγώντας στον κόσμο το οικονομικό και κοινωνικό μοντέλο που προτείνει, να συνθέσει μια νέα αφήγηση εντός της οποίας θα μπορούν με απλά λόγια να συνεκφέρονται θέματα από την ολοκλήρωση της συμφωνίας για το PSI έως τη συμβολή των Τοπικών Οργανώσεων του σε δράσεις αλληλεγγύης...
To ταϊμλάιν του ΠΑΣΟΚ θα είναι υβριδικό...
Ο Θεόδωρος Καρούνος είναι ερευνητής στο ΕΜΠ, ο Αλέξανδρος Μελίδης είναι πολιτικός επιστήμων και ο Θανάσης Πρίφτης είναι υπεύθυνος τμήματος Πληροφορικής και Νέων Τεχνολογιών του ΠΑΣΟΚ. Και οι τρεις είναι μέλη του ΠΑΣΟΚ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου