Παρασκευή 11 Νοεμβρίου 2011
Το έντονο τετραήμερο μεταξύ 26 και 29 Οκτωβρίου αποτέλεσε την αρχή του τέλους μιας ολόκληρης ιστορικής περιόδου. Μία σειρά ιδεοληπτικών ή τακτικών σφαλμάτων καθόρισαν τις ραγδαίες εξελίξεις. Το πολυαναμενόμενο κούρεμα του ελληνικού.. χρέους εύσχημα παρερμηνεύθηκε από ένα μεγάλο μέρος των πολιτικών δυνάμεων και των ΜΜΕ ως νέο ενδεχόμενο κούρεμα των μισθών και των συντάξεων, δίνοντας αφορμή για νέα βίαια επεισόδια στις παρελάσεις της 28ης Οκτωβρίου απέναντι σε βουλευτές του ΠΑΣΟΚ και τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Η απάντηση του Γ. Παπανδρέου σε αυτό το έκρυθμο κλίμα ήταν η εξαγγελία του δημοψηφίσματος που από τη μια, στο εσωτερικό της χώρας, έδινε νέα διάσταση στις μέχρι τότε τοποθετήσεις των άλλων κομμάτων απέναντι στη νέα δανειακή σύμβαση, ενώ από την άλλη έσπαγε οριστικά τους δεσμούς εμπιστοσύνης με τους ευρωπαίους εταίρους. Η εικόνα των δεκάδων ελλήνων και ξένων δημοσιογράφων την Κυριακή το βράδυ να μαζεύουν έξω από το Προεδρικό Μέγαρο τα σκισμένα χαρτιά με την ανακοίνωση της συμφωνίας μεταξύ Παπανδρέου και Σαμαρά για μεταβατική κυβέρνηση σκιαγραφεί με τον καλύτερο τρόπο την κορύφωση ενός εθνικού αλλά και παγκόσμιου δράματος, που ουσιαστικά εκτυλίσσεται εδώ και δύο χρόνια.
Πολλοί σηματοδοτούν ήδη τις τελευταίες 15 ημέρες ως το οριστικό τέλος της μεταπολιτευτικής περιόδου, ενώ δεν λείπουν οι καυστικές και απαξιωτικές εκφράσεις για τη δυνατότητα της εγχώριας πολιτικής ελίτ να διαχειριστεί την κατάσταση. Είναι γεγονός ότι αυτή η εξέλιξη δρομολογήθηκε όχι με συντεταγμένο και συνειδητό τρόπο αλλά σπασμωδικά, ασχεδίαστα, τραγελαφικά. Το πολιτικό σύστημα επιχείρησε να διαχειριστεί μια πρωτόγνωρη συνθήκη, η οποία φανέρωσε στο έπακρο τις ενδογενείς του ανεπάρκειες, τις αρχαϊκές του αδράνειες και κρατικιστικές εμμονές. Είναι σχετικά πρόσφατος ο ανεξήγητος τρόπος με τον οποίο ναυάγησε το καλοκαίρι η προσπάθεια συγκυβέρνησης ΠΑΣΟΚ και ΝΔ μέσα σε έναν κυκεώνα διαρροών και επικοινωνιακών ελιγμών. Λίγους μήνες αργότερα και κάτω από την πολύπλευρη πίεση (εξωτερικός παράγων, κοινωνική πίεση, οργανωμένη πολιτική βία, μιντιακές απαιτήσεις) που δέχτηκε, ο δικομματισμός έδειξε το τελευταίο αντανακλαστικό επικοινωνίας με το περιβάλλον του: την επιλογή της συνεννόησης πάνω στη δανειακή συμφωνία της 26ης Οκτωβρίου και την επιλογή πρωθυπουργού που οι κομματικοί συσχετισμοί και οι αρχηγικές στρατηγικές απέτρεπαν μέχρι την τελευταία στιγμή.
Είναι σαφές ότι η κυβέρνηση εθνικής ενότητας με πρωθυπουργό τον Λουκά Παπαδήμο δεν αποτελεί μια ολοκληρωμένη πρόταση του υπάρχοντος πολιτικού συστήματος για την αντιμετώπιση της πολυδιάστατης κρίσης του τόπου. Είναι το γέννημα των αδυναμιών και των παθολογιών αυτού του συστήματος. Είναι όμως επίσης το αποτέλεσμα μιας σημαντικής διχοτόμησης της ελληνικής κοινωνίας σε δύο στρατόπεδα, η οποία προκύπτει τα τελευταία δύο χρόνια εξαιτίας τόσο των νέων οικονομικών δεδομένων που επιβάλλει η κρίση όσο και των επιμέρους ανακατατάξεων που αυτή προκάλεσε στο πολιτικό, επικοινωνιακό και πολιτισμικό επίπεδο. Οσο και αν φάνταζε επιπόλαια και προσωρινή η πόλωση μεταξύ μνημονιακών και αντιμνημονιακών, αποδείχθηκε καθοριστική τόσο για τις εξελίξεις στην οικονομία όσο και στις διεργασίες που δρομολογήθηκαν στην ευρύτερη δημόσια σφαίρα (κυρίως κόμματα και ΜΜΕ).
Το να εστιάσει κανείς μονάχα στις αρχηγικές παλινωδίες και τους μικρόψυχους κομματικούς τακτικισμούς που διαμόρφωσαν την τελική συμφωνία είναι η μια πτυχή του γεγονότος της κυβερνητικής συμφωνίας, η λιγότερο σημαντική. Η άλλη πτυχή που φαντάζει ιδιαίτερα καθοριστική για τις μετέπειτα εξελίξεις είναι ότι με αφορμή τη μεταβατική αυτή κυβέρνηση επανήλθαν στο πολιτικό λεξιλόγιο με θετικό πρόσημο όροι όπως η «αστική» φιλελεύθερη δημοκρατία, τα «αστικά» κόμματα, η συνεννόηση για την παραμονή της Ελλάδας στην ευρωζώνη. Επίσης, σε αυτές τις κρίσιμες συνθήκες ο άχαρος ρόλος των βουλευτών να υπακούουν τυφλά στην κομματική ή αρχηγική γραμμή αμφισβητήθηκε έμπρακτα, στον βαθμό που συγκροτήθηκαν διαπαραταξιακές κοινοβουλευτικές συμμαχίες για να διασφαλίσουν τόσο τη μετάβαση της ΝΔ στο μνημονιακό μπλοκ - παρά τις επιθυμίες της ηγετικής της ομάδας - όσο και τη συγκρότηση μιας μορφής συγκυβέρνησης με κοινωνική απήχηση μακριά από τον απαρχαιωμένο κομματικό αυτισμό.
Είναι βέβαιο ότι το διάχυτο κλίμα συναίνεσης στο πρόσωπο του τεχνοκράτη Λουκά Παπαδήμου πολλοί - κυρίως από το αντιμνημονιακό στρατόπεδο - θα το ερμηνεύσουν με βάση συνωμοσιολογικές θεωρίες για την επέμβαση των επιχειρηματικών - τραπεζικών συμφερόντων και των ΜΜΕ στην πολιτική ζωή. Οσο όμως και αν ευσταθεί μια τέτοια ερμηνεία, δεν θα πρέπει να παραβλεφθεί το βασικό γεγονός ότι στο πρόσωπο αυτό σημαντικό μέρος της κοινωνίας και του πολιτικού συστήματος προσβλέπει για την ειδικευμένη γνώση που θα το βοηθήσει να βγει από τον κυκλώνα της κρίσης. Η ένδειξη εμπιστοσύνης στην «επαγγελματική ιδιότητα» και στο «διεθνές κύρος» και όχι στη ρητορική ικανότητα ή στην κομματική καριέρα, με όποιους τρόπους και αν ενισχύεται, δεν παύει να αποτελεί ακόμη ένα δείγμα ότι τα πολιτικά δεδομένα και οι κοινωνικοοικονομικές προσδοκίες γύρω από αυτά έχουν αλλάξει ριζικά.Του Βασίλη Βαμβακά
Ο Βασίλης Βαμβακάς διδάσκει στο Τμήμα Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του ΑΠΘ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου