Pages - Menu

Τρίτη 11 Ιανουαρίου 2011

"Κοινωνική συνοχή και δημοκρατία"

Τρίτη 11 Ιανουαρίου 2011
Τα Χριστούγεννα, η Πρωτοχρονιά και τα Θεοφάνεια πέρασαν και φέτος. Ερώτημα παραμένει τι άφησαν, για να μπορούμε να συμπεριφερόμαστε, με τη σκέψη και ....στους άλλους, ασθενέστερους ή ισχυρότερους, σε καλύτερη ή χειρότερη μοίρα, ευρισκόμενους. Όλοι οι άνθρωποι, αντικειμενικά ή εξ ιδίων κρινόμενοι, είναι σε κάθε περίπτωση διαφορετικοί. O σεβασμός στη διαφορετικότητα και η άμβλυνση των οικονομικών και κοινωνικών ανισοτήτων αποτελούν κρίσιμους παράγοντες. Από αυτούς θα κριθεί σε μεγάλο βαθμό αν θα αποδειχθεί σωτήριο, για την κοινωνική συνοχή, το 2011.
Κάθε μία, από τις προαναφερθείσες γιορτές, έχει ξεχωριστή, σημασία. Είναι τρεις μεγάλες γιορτές, από τις μεγαλύτερες της Χριστιανοσύνης, με τα ουσιαστικά μηνύματα των οποίων δύσκολα μπορεί να διαφωνήσει κανείς. Ακόμα και δεν πιστεύει στον Χριστό!
Αντίθετες θεωρήσεις θα υποβίβαζαν τον άνθρωπο, από ύψιστη αξία, για το καλό και τη σωτηρία του οποίου, είναι επιτρεπτή η δαπάνη κάθε άλλου αγαθού, σε υποδεέστερο επίπεδο. Στην περίπτωση αυτή θα είχε δεχτεί ισχυρό πλήγμα το μεγαλύτερο ίσως επίτευγμα του δεύτερου παγκόσμιου πολέμου. Τότε χρειάστηκε να χυθούν ποτάμια αίματος για να χαλιναγωγηθεί η φυσική ροπή του κεφαλαίου προς την συνεχή και  ανεξέλεγκτη κερδοφορία. Στη συνέχεια  θεσμοθετήθηκε και καθιερώθηκε η αξιοπρέπεια του ατόμου, ως αναφαίρετο δικαίωμα συμβίωσης σε κάθε κοινωνία, ώστε κάθε άνθρωπος να αισθάνεται πολύτιμο μέλος της και να δραστηριοποιείται, προάγοντας μαζί με την ατομική και την ευημερία της κοινωνίας και του τόπου του.
Το κεκτημένο αυτό παρέμεινε μεταπολεμικά, ως «συμφωνημένο υπονοούμενο», που θα ‘λεγε ο Σεφέρης. Παρά τις οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες, τη φτώχεια και, σε ακραίες περιπτώσεις, την πείνα και την εξαθλίωση που ουδέποτε εξαλείφθηκαν εντελώς, τόσο διεθνώς όσο και στη χώρα μας, κανένας δεν τόλμησε να αμφισβητήσει την ισότητα μεταξύ των ανθρώπων δημόσια, στο φως της ημέρας.
Πάντοτε βέβαια, στο λυκόφως των κενών που άφηναν οι θεσμοί, υπήρχαν οι περιπτώσεις εκμετάλλευσης ανθρώπων, από τον συνάνθρωπο, με σκοπό να αποκομίσει υπερκέρδη, που οδηγούσαν κάποιους στο κοινωνικό περιθώριο. Στο βαθύτερο έρεβος της εγκληματικότητας, θα μπορούσε να πει κανείς ότι ποτέ δεν σταμάτησε το δουλεμπόριο. Σε κάθε περίοδο άλλαζε βέβαια μορφή, ανάλογα με τις συνθήκες που επικρατούσαν στην αγορά και τις δυνατότητες που έδιναν οι εξελίξεις της επιστήμης. Χαρακτηριστικά παραδείγματα της εποχής μας είναι η λαθρομετανάστευση, η εξώθηση στην πορνεία, ο εξαναγκασμός σε πώληση ανθρώπινων οργάνων κλπ.
Τρία θεωρεί, ως βασικά κοινωνικά προβλήματα, ο Ουγκώ: «Την εξαθλίωση των αντρών, από τη φτώχεια, την κατάπτωση της γυναίκας, από την πείνα, και τον αφανισμό της νιότης, από τη νύχτα (φυσική και πνευματική)». Δυστυχώς, σε περιόδους κρίσεων, όπως αυτή που διανύουμε, η αντιμετώπιση των προβλημάτων αυτών, απαιτεί την έγκαιρη λήψη μέτρων. Βλέπετε τα «σταφύλια της οργής» που ευδοκιμούν, όταν χαλαρώνουν οι όροι του «κοινωνικού ευαγγελίου», του Ουγκώ, δεν τα γεύονται μόνον οι περιθωριοποιημένες ομάδες αλλά το κοινωνικό σύνολο.
Η διατήρηση της κοινωνικής συνοχής, και είχε απόλυτο δίκιο ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, στο μήνυμα με το λυκαυγές του καινούργιου χρόνου, είναι ευαίσθητη και αλληλεπιδρά με την, επίσης «μη μου άπτου», δημοκρατία. Όταν οι θεσμοί δεν «ποτίζονται» με ανθρωπιά, δικαιοσύνη και αλληλεγγύη, η ελευθερία κινδυνεύει να «μαραθεί» μέσα στα «ζιζάνια» του φόβου στο παρόν και της ανησυχίας για το μέλλον. Ήδη στην ατμόσφαιρα έχει εμφανιστεί η «οξύτητα των σταφυλιών της οργής», από τη μικρή και μεγαλύτερη εγκληματικότητα, όσων αισθάνονται ότι με παράνομους τρόπους μπορούν να εκδικηθούν την κοινωνία για το περιθώριο, στο οποίο βρέθηκαν.

Σε μια κοινωνία, όταν αρχίσει να χαλαρώνει ο ιστός, αποδυναμώνεται η δημοκρατία και κανένας δεν μπορεί να αισθάνεται ασφαλής. Συνήθως οι ισχυροί, πολίτες και κράτος, προσπαθούν να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα, ενισχύοντας τις υπηρεσίες καταστολής της εγκληματικότητας. Με τους κρατικούς οικονομικούς πόρους λιγοστούς, όπως συμβαίνει σήμερα, περιορίζεται η πρόληψη, η ουσία της οποίας βρίσκεται: στην αγάπη-«ο λόγος σου με χόρτασε και το ψωμί σου φάτο»-στην αλληλεγγύη-πέραν πάσης αλαζονείας, κομπορρημοσύνης και προσβολής της προσωπικότητας των αδύναμων, από τους όποιους ελεήμονες-και στη δικαιοσύνη-ισότητα και   αξιοπρέπεια είναι έννοιες αλληλένδετες.
Υπό την ανωτέρω θεώρηση, έχει ξεχωριστή σημασία το «πνεύμα των Χριστουγέννων», το οποίο υπερκαλύπτει τα μηνύματα των τριών γιορτών που προαναφέρθηκαν. Αρκεί να παραμείνει αυθεντικό, με την αρχέγονη μορφή, όπως εκπέμφθηκε, από την ταπεινή φάτνη της Βηθλεέμ  και να μην «πλαστικοποιηθεί» μέσα σε μια φανταχτερή συσκευασία ενός νεοκαπιταλιστικού «Christmas Spirit», όπου ο Αι Βασίλης επισκέπτεται τους φτωχούς και αδύναμους, μόνο την πρωτοχρονιά, υπό τα φώτα των προβολέων των ΜΜΕ.
Πώς μπορεί να διατηρηθεί αυθεντικό το «πνεύμα των Χριστουγέννων»; Με την εφαρμογή στην πράξη, από τους πολιτικούς, των επιτευγμάτων του ανθρώπινου πνεύματος. Την άνοιξη του 2009 εκδόθηκε, ύστερα από πολυετή επιστημονική έρευνα, το βιβλίο του Άγγλου καθηγητή Ρίτσαρντ Γουίλκινσον και της δρος Κέιτ Πίκετ με τίτλο «Τhe Spirit Level: Why Μore Εqual Societies Αlmost Αlways Do Βetter» (Το Επίπεδο του Πνεύματος: Γιατί οι πιο Ισότιμες Κοινωνίες τα Καταφέρνουν Σχεδόν Πάντα Καλύτερα).
Ο τίτλος του βιβλίου τα λέει όλα.
Γιάννης Κορομήλης
ΚΡΑΧΤΗΣ   http://kraxtis-gr.blogspot.com

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου