Μ. Παρασκευή 2 Απριλίου 2010
«Cogito, ergo sum» (Σκέφτομαι άρα υπάρχω) έχει πει ο Καρτέσιος. Και φυσικά κάθε άνθρωπος σκέφτεται με το δικό του νου. Η σκέψη είναι μια λειτουργία που δεν μπορεί να εκχωρηθεί σε κάποιους άλλους.
Το τελευταίο χρονικό διάστημα στα ΜΜΕ παρελαύνουν καθημερινά, από νωρίς το πρωί μέχρι αργά το βράδυ, πολιτικοί, επιστήμονες, δημοσιογράφοι κα τόσο στα ...δελτία ειδήσεων όσο και σε θεματικές εκπομπές για την τρέχουσα κρίση. Η σημερινή δύσκολη συγκυρία θεωρείται γνωστή από όλους και μάλλον αποτελεί περιττολογία κάθε αναφορά σ’ αυτή. Είναι όμως γνωστή; Προ πάντων σε αυτούς που προσπαθούν να ενημερώσουν τους υπόλοιπους και κυρίως τον απλό κοσμάκη.
«Δεν έχεις πλήρη κατανόηση για κάτι, αν δεν μπορείς να το εξηγήσεις στη γιαγιά σου.» έχει πει ο Αϊνστάιν.
Αν λοιπόν όλοι είμαστε βέβαιοι ότι μπορούμε να εξηγήσουμε στα περήφανα γηρατειά της χώρας τις παραμέτρους και τις συνέπειες της σημερινής κρίσης δικαιούμαστε να συνεχίσουμε με τον ίδιο τρόπο.
Αν όχι, τότε μάλλον υποχρεούμαστε ν’ αλλάξουμε τροπάρι.
Για παράδειγμα αποτελούν πια κοινοτοπία οι εκφράσεις ο μέσος πολίτης, ο μέσος Έλληνας, ο μέσος Γερμανός κλπ. Όλοι γνωρίζουμε πολύ καλά ότι οι άνθρωποι είμαστε διαφορετικοί. Πιθανόν κάποιοι να έχουμε τα ίδια προτερήματα ή ελαττώματα, τις ίδιες αρετές ή να έχουμε υποπέσει στις ίδιες αμαρτίες αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είμαστε ίδιοι. Και οι άνθρωποι δεν είμαστε αριθμοί για να εξαχθεί ο μέσος όρος. Αλλά, κι αν ακόμη δεχτούμε το μέσο πολίτη, τι νόημα θα είχε για τις αναλύσεις και τις προτάσεις αντιμετώπισης της κρίσης που διανύουμε; Μάλλον κανένα, εκτός από ένα. Να αποτελέσει το απρόσωπο υποκείμενο που, ως αποδιοπομπαίος τράγος, θα φορτωθεί όλες τις ευθύνες για τα όποια αρνητικά και, ως μαύρο πρόβατο, θα θεωρείται η εύκολη τροχοπέδη για τη μη υλοποίηση των όποιων θετικών.
Ο «μέσος» Γερμανός κινητοποιήθηκε από δημοσιεύματα σαν αυτό του περιοδικού «Focus», με τη φωτογραφία της Αφροδίτης της Μήλου και χρησιμοποιήθηκε από τους πολιτικούς, στρεφόμενος εναντίον του μέσου Έλληνα, μάλλον για να καλυφθεί η στρέβλωση της σχέσης μεταξύ ανταγωνιστικότητας της οικονομίας και κοινωνικής συνοχής στην ΕΕ.
Η υγιής σχέση ανταγωνιστικότητας και κοινωνικής συνοχής είναι αντιστρόφως ανάλογη και τη ρυθμίζουν οι ασκούμενες πολιτικές και οι κυβερνήσεις. Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το πρώτο τρίμηνο του 2010 παρουσιάζει ότι, παρά τα σκληρά μέτρα για τα εισοδήματα των εργαζομένων που έχουν ληφθεί σε όλα σχδόν τα κράτη μέλη, η ανταγωνιστικότητα δεν έχει αυξηθεί ενώ σημαντική είναι η αύξηση της ανεργίας.
Για το γεγονός αυτό δεν μπορεί να ευθύνεται ο «μέσος» πολίτης. Πιθανόν να υπάρχουν κάποιοι εργαζόμενοι που ευθύνονται αλλά η μεγάλη πλειοψηφία δεν έφταιξε σε τίποτε. Δύσκολα όμως θα μπορούσε να πει κανείς το ίδιο για τους τεχνοκράτες που προτείνουν μέτρα και μοντέλα ανάπτυξης και για τους πολιτικούς που τα θεσμοθετούν. Δεν είναι βέβαια όλοι υπεύθυνοι στον ίδιο βαθμό αλλά ο «μέσος» πολίτης τους εξυπηρετεί όλους, ώστε να διαμοιράσουν μαζί του και, αν όχι να αποποιηθούν, να ελαχιστοποιήσουν τις δικές τους ευθύνες.
Έτσι, κάποιοι πολιτικοί και επιστήμονες, προτιμούν αρκετές φορές να σκέφτονται οι ίδιοι αντί του «μέσου» πολίτη, για να θυμηθούμε και τον Καρτέσιο, αποδεικνύοντας τελικά ότι δεν υπάρχει, αφού δεν τον αφήνουν να σκεφτεί, σύμφωνα με το «Cogito, ergo sum». Για να πεισθεί ο λαός για την αλήθεια των λεγομένων, υιοθετούνται συνήθως εκφράσεις που δεν τις καταλαβαίνει όχι μόνο η γιαγιά αλλά και οι περισσότεροι τηλεθεατές, ακροατές ή αναγνώστες. Να πιστέψει κανείς ότι δεν έχουν κατανοήσει πλήρως οι πολιτικοί και οι επιστήμονες τα ζητήματα που προσπαθούν να εξηγήσουν στο λαό; Πιθανόν να υπάρχουν κάποιοι αλλά αυτοί μάλλον είναι οι λιγότεροι, αν όχι ελάχιστοι. Οι περισσότεροι φαίνεται ότι γνωρίζουν πολύ καλά τη ρήση του Βολταίρου: «Η χρησιμότητα των λέξεων είναι να κρύβουν τις σκέψεις».
Τις σκέψεις τους κρύβουν μάλλον και όσοι θεωρούν «ένοχο ή συνένοχο το μέσο Έλληνα που με την οκνηρία, τη σπατάλη και τη διαφθορά έφερε τη χώρα στο χείλος του γκρεμού». Πίσω από τις λέξεις αυτές κρύβονται όσοι πολιτικοί ανέχθηκαν την κρατική αναποτελεσματικότητα για να διορίσουν στο όνομα του υποαπασχολούμενου δημόσιου υπαλλήλου «τα δικά τους παιδιά» ή διόγκωσαν τα κρατικά έξοδα, μοιράζοντας με αποφάσεις τους διάφορα ποσά σε ημετέρους αφού και κάποιοι φουκαράδες έπαιρναν ένα ολίγιστο επίδομα ή προσπαθούν να πείσουν την κοινωνία να θεωρήσει εξίσου αντιπατριώτη τον εμποράκο που δεν έκοψε μια ή δυο αποδείξεις με αυτούς που κανόνιζαν τα πριμ από τις μεγάλες κρατικές προμήθειες.
Αυτά για όσους μικρομεσαίους έφταιξαν. Υπάρχουν βέβαια και οι παντελώς αθώοι που είναι οι περισσότεροι. Και οι μεν και οι δε εκπροσωπούνται από το «μέσο» Έλληνα, ο οποίος αφού ευθύνεται πρέπει να πληρώσει για την κρίση και του υπόσχονται ένα αύριο με λιγότερα. Και μάλιστα με πολύ λιγότερα προβλέπεται το μέλλον των αθώων έναντι όσων έφταιξαν, οι οποίοι όλο και κάτι θα έχουν βάλει στην άκρη από τα επί πλέον που εισέπραξαν κατά το παρελθόν. Μάλλον λοιπόν για κάποιους από τους παντελώς αθώους προβλέπεται ένα μέλλον με πολύ λιγότερα, ώστε ίσα ίσα να ζουν (αν τα καταφέρουν).
Μόνο που κάποιοι πολιτικοί ξεχνούν, γιατί το ξέρουν πολύ καλά, ότι ο μέσος Έλληνας δεν υπάρχει. Και η κοινωνική συνοχή που θέλουν να προστατεύσουν θα διαταραχθεί όχι απ’ αυτά καθ’ αυτά τα σκληρά μέτρα αλλά από την εμφιλοχώρηση μεταξύ των παραγωγικών ομάδων των απόψεων περί ευθύνης του «μέσου» Έλληνα που στρέφει τη μια κοινωνική τάξη εναντίον της άλλης.
Στη σημερινή οικτρή οικονομική κατάσταση οδήγησε κυρίως η χαμένη ανταγωνιστικότητα, για την οποία υπάρχει σωρεία λαθών και παραλείψεων του παρελθόντος, όπως η απουσία κινήτρων και αξιολόγησης, οι πελατειακές σχέσεις κα με πρώτη ευθύνη των πολιτικών.
Για να ανακτηθεί αυτή και να γίνει επανεκκίνηση της οικονομίας χρειάζονται η κατάθεση της αλήθειας στο λαό, χωρίς δεύτερες σκέψεις, και η ελπίδα. Για να ζωντανέψει η ζωή και να ξαναρχίσει η δημιουργία.
Το τελευταίο χρονικό διάστημα στα ΜΜΕ παρελαύνουν καθημερινά, από νωρίς το πρωί μέχρι αργά το βράδυ, πολιτικοί, επιστήμονες, δημοσιογράφοι κα τόσο στα ...δελτία ειδήσεων όσο και σε θεματικές εκπομπές για την τρέχουσα κρίση. Η σημερινή δύσκολη συγκυρία θεωρείται γνωστή από όλους και μάλλον αποτελεί περιττολογία κάθε αναφορά σ’ αυτή. Είναι όμως γνωστή; Προ πάντων σε αυτούς που προσπαθούν να ενημερώσουν τους υπόλοιπους και κυρίως τον απλό κοσμάκη.
«Δεν έχεις πλήρη κατανόηση για κάτι, αν δεν μπορείς να το εξηγήσεις στη γιαγιά σου.» έχει πει ο Αϊνστάιν.
Αν λοιπόν όλοι είμαστε βέβαιοι ότι μπορούμε να εξηγήσουμε στα περήφανα γηρατειά της χώρας τις παραμέτρους και τις συνέπειες της σημερινής κρίσης δικαιούμαστε να συνεχίσουμε με τον ίδιο τρόπο.
Αν όχι, τότε μάλλον υποχρεούμαστε ν’ αλλάξουμε τροπάρι.
Για παράδειγμα αποτελούν πια κοινοτοπία οι εκφράσεις ο μέσος πολίτης, ο μέσος Έλληνας, ο μέσος Γερμανός κλπ. Όλοι γνωρίζουμε πολύ καλά ότι οι άνθρωποι είμαστε διαφορετικοί. Πιθανόν κάποιοι να έχουμε τα ίδια προτερήματα ή ελαττώματα, τις ίδιες αρετές ή να έχουμε υποπέσει στις ίδιες αμαρτίες αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είμαστε ίδιοι. Και οι άνθρωποι δεν είμαστε αριθμοί για να εξαχθεί ο μέσος όρος. Αλλά, κι αν ακόμη δεχτούμε το μέσο πολίτη, τι νόημα θα είχε για τις αναλύσεις και τις προτάσεις αντιμετώπισης της κρίσης που διανύουμε; Μάλλον κανένα, εκτός από ένα. Να αποτελέσει το απρόσωπο υποκείμενο που, ως αποδιοπομπαίος τράγος, θα φορτωθεί όλες τις ευθύνες για τα όποια αρνητικά και, ως μαύρο πρόβατο, θα θεωρείται η εύκολη τροχοπέδη για τη μη υλοποίηση των όποιων θετικών.
Ο «μέσος» Γερμανός κινητοποιήθηκε από δημοσιεύματα σαν αυτό του περιοδικού «Focus», με τη φωτογραφία της Αφροδίτης της Μήλου και χρησιμοποιήθηκε από τους πολιτικούς, στρεφόμενος εναντίον του μέσου Έλληνα, μάλλον για να καλυφθεί η στρέβλωση της σχέσης μεταξύ ανταγωνιστικότητας της οικονομίας και κοινωνικής συνοχής στην ΕΕ.
Η υγιής σχέση ανταγωνιστικότητας και κοινωνικής συνοχής είναι αντιστρόφως ανάλογη και τη ρυθμίζουν οι ασκούμενες πολιτικές και οι κυβερνήσεις. Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το πρώτο τρίμηνο του 2010 παρουσιάζει ότι, παρά τα σκληρά μέτρα για τα εισοδήματα των εργαζομένων που έχουν ληφθεί σε όλα σχδόν τα κράτη μέλη, η ανταγωνιστικότητα δεν έχει αυξηθεί ενώ σημαντική είναι η αύξηση της ανεργίας.
Για το γεγονός αυτό δεν μπορεί να ευθύνεται ο «μέσος» πολίτης. Πιθανόν να υπάρχουν κάποιοι εργαζόμενοι που ευθύνονται αλλά η μεγάλη πλειοψηφία δεν έφταιξε σε τίποτε. Δύσκολα όμως θα μπορούσε να πει κανείς το ίδιο για τους τεχνοκράτες που προτείνουν μέτρα και μοντέλα ανάπτυξης και για τους πολιτικούς που τα θεσμοθετούν. Δεν είναι βέβαια όλοι υπεύθυνοι στον ίδιο βαθμό αλλά ο «μέσος» πολίτης τους εξυπηρετεί όλους, ώστε να διαμοιράσουν μαζί του και, αν όχι να αποποιηθούν, να ελαχιστοποιήσουν τις δικές τους ευθύνες.
Έτσι, κάποιοι πολιτικοί και επιστήμονες, προτιμούν αρκετές φορές να σκέφτονται οι ίδιοι αντί του «μέσου» πολίτη, για να θυμηθούμε και τον Καρτέσιο, αποδεικνύοντας τελικά ότι δεν υπάρχει, αφού δεν τον αφήνουν να σκεφτεί, σύμφωνα με το «Cogito, ergo sum». Για να πεισθεί ο λαός για την αλήθεια των λεγομένων, υιοθετούνται συνήθως εκφράσεις που δεν τις καταλαβαίνει όχι μόνο η γιαγιά αλλά και οι περισσότεροι τηλεθεατές, ακροατές ή αναγνώστες. Να πιστέψει κανείς ότι δεν έχουν κατανοήσει πλήρως οι πολιτικοί και οι επιστήμονες τα ζητήματα που προσπαθούν να εξηγήσουν στο λαό; Πιθανόν να υπάρχουν κάποιοι αλλά αυτοί μάλλον είναι οι λιγότεροι, αν όχι ελάχιστοι. Οι περισσότεροι φαίνεται ότι γνωρίζουν πολύ καλά τη ρήση του Βολταίρου: «Η χρησιμότητα των λέξεων είναι να κρύβουν τις σκέψεις».
Τις σκέψεις τους κρύβουν μάλλον και όσοι θεωρούν «ένοχο ή συνένοχο το μέσο Έλληνα που με την οκνηρία, τη σπατάλη και τη διαφθορά έφερε τη χώρα στο χείλος του γκρεμού». Πίσω από τις λέξεις αυτές κρύβονται όσοι πολιτικοί ανέχθηκαν την κρατική αναποτελεσματικότητα για να διορίσουν στο όνομα του υποαπασχολούμενου δημόσιου υπαλλήλου «τα δικά τους παιδιά» ή διόγκωσαν τα κρατικά έξοδα, μοιράζοντας με αποφάσεις τους διάφορα ποσά σε ημετέρους αφού και κάποιοι φουκαράδες έπαιρναν ένα ολίγιστο επίδομα ή προσπαθούν να πείσουν την κοινωνία να θεωρήσει εξίσου αντιπατριώτη τον εμποράκο που δεν έκοψε μια ή δυο αποδείξεις με αυτούς που κανόνιζαν τα πριμ από τις μεγάλες κρατικές προμήθειες.
Αυτά για όσους μικρομεσαίους έφταιξαν. Υπάρχουν βέβαια και οι παντελώς αθώοι που είναι οι περισσότεροι. Και οι μεν και οι δε εκπροσωπούνται από το «μέσο» Έλληνα, ο οποίος αφού ευθύνεται πρέπει να πληρώσει για την κρίση και του υπόσχονται ένα αύριο με λιγότερα. Και μάλιστα με πολύ λιγότερα προβλέπεται το μέλλον των αθώων έναντι όσων έφταιξαν, οι οποίοι όλο και κάτι θα έχουν βάλει στην άκρη από τα επί πλέον που εισέπραξαν κατά το παρελθόν. Μάλλον λοιπόν για κάποιους από τους παντελώς αθώους προβλέπεται ένα μέλλον με πολύ λιγότερα, ώστε ίσα ίσα να ζουν (αν τα καταφέρουν).
Μόνο που κάποιοι πολιτικοί ξεχνούν, γιατί το ξέρουν πολύ καλά, ότι ο μέσος Έλληνας δεν υπάρχει. Και η κοινωνική συνοχή που θέλουν να προστατεύσουν θα διαταραχθεί όχι απ’ αυτά καθ’ αυτά τα σκληρά μέτρα αλλά από την εμφιλοχώρηση μεταξύ των παραγωγικών ομάδων των απόψεων περί ευθύνης του «μέσου» Έλληνα που στρέφει τη μια κοινωνική τάξη εναντίον της άλλης.
Στη σημερινή οικτρή οικονομική κατάσταση οδήγησε κυρίως η χαμένη ανταγωνιστικότητα, για την οποία υπάρχει σωρεία λαθών και παραλείψεων του παρελθόντος, όπως η απουσία κινήτρων και αξιολόγησης, οι πελατειακές σχέσεις κα με πρώτη ευθύνη των πολιτικών.
Για να ανακτηθεί αυτή και να γίνει επανεκκίνηση της οικονομίας χρειάζονται η κατάθεση της αλήθειας στο λαό, χωρίς δεύτερες σκέψεις, και η ελπίδα. Για να ζωντανέψει η ζωή και να ξαναρχίσει η δημιουργία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου