ΔΙΔΑΓΜΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΑΣΙΑ;

ΤΡΙΤΗ 16-3-2010

του Ανδρέα Ανδριανόπουλου

http://www.andrianopoulos.gr

Για τους περισσότερους η οικονομική κρίση είναι απειλή. Υπάρχουν όμως και άλλοι που την βλέπουν σαν ευκαιρία. Οσοι αντιλαμβάνονται το βάρος του δημόσιου τομέα σαν τροχοπέδη για την πορεία και το μέλλον μας χώρας αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες απελευθέρωσης των οικονομιών τους από τα δεσμά αναποτελεσματικών γραφειοκρατιών και τα δημοσιονομικό βάρος του πανάκριβου κράτους.

Εχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον να παρατηρήσει κανείς την ...συμπεριφορά κυβερνήσεων που προίστανται πολιτικών συστημάτων μαθημένων στην ακινησία οικονομιών τη προσταγής. Χαρακτηριστικό παράδειγμα θα μπορούσε να είναι το Ουζμπεκιστάν. Η πολυπληθέστερη χώρα της Κεντρικής Ασίας και το σημαντικότερο από πολιτικής άποψης πολιτικό σύστημα της περιοχής έχει υποστεί τεράστιες καταστροφές στη διάρκεια του σοβιετικού της παρελθόντος. Η γεωργική της παραγωγή είχε περίπου εξουθενωθεί με την μονοκαλλιέργεια βαμβακιού ενώ τα ποτάμια και οι λίμνες της είχαν δηλητηριασθεί από τις χημικές ουσίες που πλημμύριζαν τις καλλιεργήσιμες πεδιάδες και κοιλάδες της χώρας. Δεν είναι τυχαίο πως η Θάλασσα της Αράλης, η πλέον γιγαντιαία- μετά βέβαια την Κασπία - λίμνη της περιοχής έχει κατά το ήμισυ τουλάχιστον μετατραπεί σε νεκρή έρημο από την ακατάπαυστη χρήση των νερών των γύρω ποταμών κι έχει μολυνθεί από τα χημικά που αυτοί μετέφεραν κι από την ραδιενέργεια των πυρηνικών δοκιμών που πραγματοποιούσε εκεί η Μόσχα της κομμουνιστικής εποχής.

Με ρημαγμένη γεωργία και με μια οικονομία πνιγμένη στην ακινησία του κεντρικού οικονομικού σχεδιασμού το Ουζμπεκιστάν αντίκρισε τα πρώτα χρόνια της πολιτικής του ανεξαρτησίας με άγχος και μεγάλες δυσκολίες. Επέμεινε όμως σε πολιτικές θεσμών δημοκρατικής διακυβέρνησης και απελευθέρωσης των αγορών. Η Τασκένδη, από μια σκυθρωπή πόλη κλασσικών σοβιετικών οικοδομών κι ελάχιστων καταναλωτικών αγαθών μεταμορφώθηκε σε μια πρωτεύουσα λαμπερή, με εντυπωσιακά μεταμοντέρνα κτίρια και σφύζουσες αγορές. Το στοίχημα της μεταμόρφωσης από οικονομία της προσταγής σε δυναμική και ακμάζουσα οικονομία της αγοράς δείχνει να κερδίζεται.
Ο δρόμος είναι βέβαια ακόμη ανηφορικός. Κι ο προκλήσεις μεγάλες. Οι δημοκρατικοί θεσμοί χρειάζονται εμπέδωση και κοπιώδη ακόμη επεξεργασία. Η δε οικονομία αν και βρίσκεται στον σωστό δρόμο η απόλυτη απογείωσή της προυποθέτει κάποιες σταδιακές αλλά ουσιαστικές ακόμη μεταρρυθμίσεις.

Στην πρόσφατη ομιλία του, μετά τις τελευταίες εκλογές, στη Βουλή της χώρας του, ο Πρόεδρος Καρίμωφ ανέφερε ορισμένα ενδιαφέροντα στοιχεία. Παρά την παγκόσμια οικονομική κρίση το Ουζμπεκιστάν δείχνει να αντεπεξέρχεται με αυτοπεποίθηση και δυναμισμό. Σαν αποτέλεσμα δίχως άλλο των πετυχημένων επιλογών της κυβέρνησης στο τομέα της φιλελευθεροποίησης των αγορών και του περιορισμού της ανάμιξης του δημόσιου τομέα στις επιχειρηματικές δραστηριότητες η οικονομία της χώρας δείχνει μια ασυνήθιστη για την εποχή υγεία. Οι τράπεζες ισχυροποιούνται εξασφαλίζοντας αναβαθμίσεις απότυς αρμόδιους διεθνείς οίκους ενώ το Ουζμπεκιστάν σαν προορισμός διεθνών επενδύσεων παρουσιάζεται σαν όλο και περισσότερο ελκυστικός. Το ψαλίδισμα του δημόσιου τομέα μειώνει το κόστος του κράτους καθιστώντας τον εξωτερικό δανεισμό ευκολότερο και βαθιαία λιγότερο απαραίτητο. Η οικονομία στέκεται όλο και περισσότερο στα δικά της πόδια με βασικό μοχλό ανάπτυξς την ιδιωτική επιχειρηματική δράση- μαζί με την εκμετάλλευση των σημαντικών, αλλά όχι απέραντων, φυσικών της πόρων.

Το κράτος μετατρέπεται αποτελεσματικά από δυσκίνητο δυνάστη σε επιβοηθητικό μηχανισμό των πρωτοβουλιών της ιδιωτικής οικονομίας αλλάκαι σε παράγοντα εξασφάλισης της απαραίτητης κοινωνικής προστασίας γα τις ευαίσθητες κι αδύναμες ομάδες του πληθυσμού. Το μέλλον της μετά την οικονομική κρίση εποχής αποτελούν για το Ουζμπεκιστάν, σε αντίθεση με την καλομαθημένη και πνιγμένη στα χρέη δικιά μας κοινωνία, μια ενδιαφέρουσα προοπτική. Η απόμακρη χώρα αυτή της Κεντρικής Ασίας απέδειξε πως μέσα σε κάθε πρόβλημα βρίσκεται και μια καινούργια ευκαιρία. Αρκεί να υπάρχει η διάθεση για να εντοπισθεί και το πολιτικό θάρρος για την εκμετάλλευσή της.

Υπάρχει και για την χώρα μας ενδιαφέρον δίδαγμα από τις εξελίξεις αυτές. Ο εξωτερικός δανεισμός δεν είναι δυνατόν να χρησιμοποιείται για τις τρέχουσες καταναλωτικες ανάγκες του δημοσίου. Γιατί τα δάνεια πρέπει κάποτε να αποπληρωθούν. Κι αν δεν είναι λοιπόν παραγωγικά, είναι καταστροφικα. Οι πόροι της χώρας επίσης δεν μπορούν να διατίθενται σχεδόν ολοκληρωτικά για τις υποχρεώσεις του κράτους. Η ενίσχυση, μαζί με την απελευθέρωση, του ιδιωτικού τομέα είναι απαραίτητη. Γιατί αυτός παράγει πλούτο που είναι απαραίτητος στην ανάπτυξη και στην απομάκρυνση απ’ το τέλμα.

http://kraxtis-gr.blogspot.com/