Υπόθεση του «Συστήματος», είπε ο δήμαρχος Κατερίνης, είναι η ανακύκλωση, με απόφαση των κυβερνήσεων και της Βουλής. Ψάξαμε λοιπόν και βρήκαμε το Σύστημα και όλες τις λεπτομέρειες της λειτουργίας του.Η Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης Ανακύκλωσης (Ε.Ε.Α.Α. Α.Ε.) ιδρύθηκε το Δεκέμβριο του 2001 από βιομηχανικές και εμπορικές επιχειρήσεις που, είτε διαθέτουν συσκευασμένα προϊόντα στην ελληνική αγορά, είτε κατασκευάζουν διάφορες συσκευασίες.
Στο μετοχικό κεφάλαιο της Εταιρείας συμμετέχει κατά 35% και η ΚΕΔΚΕ, η Κεντρική Ένωση Δήμων και Κοινοτήτων.
Η Ε.Ε.Α.Α., «ανταποκρινόμενη στις διατάξεις του..... Νόμου 2939/01 και σκοπεύοντας στην εκπλήρωση των υποχρεώσεων των διαχειριστών συσκευασίας με αποτελεσματικό και οικονομικά εφικτό τρόπο», ανέπτυξε το Σύστημα Συλλογικής Εναλλακτικής Διαχείρισης -«ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ» (Σ.Σ.Ε.Δ.-ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ), το οποίο ενέκρινε το Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε., με την υπ’ αριθμόν 106453/20-02-2003 υπουργική απόφασή του.
Μετά την επιτυχημένη Α’ εξαετή περίοδο λειτουργίας του (2003-2009) με την υπ’ αριθμόν 118019/18-3-09 υπουργική απόφαση επικυρώθηκε η ανανέωση της λειτουργίας του Συστήματος και για την Β΄ εξαετία, δηλαδή την περίοδο 2009-2015.
Στόχος της Ε.Ε.Α.Α, δεν είναι (αναφέρει) η επίτευξη θετικού οικονομικού αποτελέσματος, αλλά η βέλτιστη αξιοποίηση των οικονομικών πόρων που διατίθενται για την αξιοποίηση των αποβλήτων συσκευασίας και γι’ αυτό, δεν προβλέπεται διανομή μερίσματος στους μετόχους της. Με απόφαση του Υπουργείου Οικονομικών το τυχόν θετικό ετήσιο λογιστικό διαθέσιμο μεταφέρεται σε ειδικό αποθεματικό, με σκοπό να διατεθεί για τους σκοπούς της Ε.Ε.Α.Α. στις επόμενες χρήσεις.
Η συνεργασία με τους δήμους
Στο Συλλογικό Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης, Σ.Σ.Ε.Δ.-ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ, της Ε.Ε.Α.Α. Α.Ε., συμμετέχουν πάνω από 1450 εταιρείες, ενώ είναι συμβεβλημένοι 610 δήμοι της χώρας από το σύνολο των 1034.
Σύμφωνα με τον Νόμο 2939/01, προβλέπεται η κατάρτιση εξαετών συμβάσεων συνεργασίας μεταξύ της Ε.Ε.Α.Α. και τον Ο.Τ.Α., οι οποίες σκοπό έχουν να χρηματοδοτηθεί το επιπλέον κόστος που προκύπτει από την αξιοποίηση των αποβλήτων συσκευασίας στη διαχείριση των απορριμμάτων.
Τα πιστοποιημένα από το Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. μοντέλα συνεργασίας του Συστήματος με τους Δήμους είναι δυο.
Το πρώτο και πλέον δημοφιλές, εφαρμόζεται, βάσει της σύμβασης και στην Κατερίνη και προβλέπει:
-το Σύστημα χρηματοδοτεί το σύνολο των αποθηκευτικών μέσων (τσάντες, κάδοι, κλπ.), του οχήματος συλλογής και των κτιριακών και ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων του Κ.Δ.Α.Υ, δηλαδή του Κέντρου Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών, την επεξεραγασία τους (προσωπικό, ηλεκτρική ενέργεια, αναλώσιμα κ.λπ.), την ενημέρωση και τη διαχείριση.
-ο δήμος έχει υποχρέωση για την παροχή χρήσης του κατάλληλου βιομηχανικού γηπέδου (της γης, δηλαδή για τη δημιουργία Κέντρου Διαλογής) και της δημιουργίας πρόσβασης σε αυτό και χρεώνεται επίσης τη συλλογή (προσωπικό, αναλώσιμα, συντήρηση) και τη μεταφορά των υλικών στο Κέντρο Διαλογής.
Επίσης, ο δήμος οφείλει να συνεργαστεί για την έκδοση των προβλεπόμενων περιβαλλοντικών και άλλων νομικών αδειών, των οποίων το κόστος καλύπτεται από το Σύστημα.
Ο δεύτερος τρόπος συνεργασίας (ο οποίος δεν φαίνεται να συγκεντρώνει τις προτιμήσεις των δήμων) είναι να υλοποιούν οι δήμοι μόνοι τους προγράμματα αξιοποίησης των αποβλήτων συσκευασίας και να χρηματοδοτούνται από το Σύστημα, βάσει τον ποσοτήτων ανακτώμενων υλικών που πιστοποιημένα παραδίδονται προς αξιοποίηση.
Αν οι Δήμοι αδυνατούν να βρουν χρήστες-αξιοποιητές για αυτό το υλικό και εφόσον η μη απορρόφηση δεν οφείλεται σε απόκλιση από τις συμφωνηθείσες προδιαγραφές, το Σύστημα υποχρεώνεται να παραλαμβάνει το δευτερογενές υλικό από προσυμφωνημένα σημεία παράδοσης, σε μηδενική τιμή.
Στο Συλλογικό Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης, Σ.Σ.Ε.Δ.-ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ, της Ε.Ε.Α.Α. Α.Ε., συμμετέχουν πάνω από 1450 εταιρείες, ενώ είναι συμβεβλημένοι 610 δήμοι της χώρας από το σύνολο των 1034.
Σύμφωνα με τον Νόμο 2939/01, προβλέπεται η κατάρτιση εξαετών συμβάσεων συνεργασίας μεταξύ της Ε.Ε.Α.Α. και τον Ο.Τ.Α., οι οποίες σκοπό έχουν να χρηματοδοτηθεί το επιπλέον κόστος που προκύπτει από την αξιοποίηση των αποβλήτων συσκευασίας στη διαχείριση των απορριμμάτων.
Τα πιστοποιημένα από το Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. μοντέλα συνεργασίας του Συστήματος με τους Δήμους είναι δυο.
Το πρώτο και πλέον δημοφιλές, εφαρμόζεται, βάσει της σύμβασης και στην Κατερίνη και προβλέπει:
-το Σύστημα χρηματοδοτεί το σύνολο των αποθηκευτικών μέσων (τσάντες, κάδοι, κλπ.), του οχήματος συλλογής και των κτιριακών και ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων του Κ.Δ.Α.Υ, δηλαδή του Κέντρου Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών, την επεξεραγασία τους (προσωπικό, ηλεκτρική ενέργεια, αναλώσιμα κ.λπ.), την ενημέρωση και τη διαχείριση.-ο δήμος έχει υποχρέωση για την παροχή χρήσης του κατάλληλου βιομηχανικού γηπέδου (της γης, δηλαδή για τη δημιουργία Κέντρου Διαλογής) και της δημιουργίας πρόσβασης σε αυτό και χρεώνεται επίσης τη συλλογή (προσωπικό, αναλώσιμα, συντήρηση) και τη μεταφορά των υλικών στο Κέντρο Διαλογής.
Επίσης, ο δήμος οφείλει να συνεργαστεί για την έκδοση των προβλεπόμενων περιβαλλοντικών και άλλων νομικών αδειών, των οποίων το κόστος καλύπτεται από το Σύστημα.
Ο δεύτερος τρόπος συνεργασίας (ο οποίος δεν φαίνεται να συγκεντρώνει τις προτιμήσεις των δήμων) είναι να υλοποιούν οι δήμοι μόνοι τους προγράμματα αξιοποίησης των αποβλήτων συσκευασίας και να χρηματοδοτούνται από το Σύστημα, βάσει τον ποσοτήτων ανακτώμενων υλικών που πιστοποιημένα παραδίδονται προς αξιοποίηση.
Αν οι Δήμοι αδυνατούν να βρουν χρήστες-αξιοποιητές για αυτό το υλικό και εφόσον η μη απορρόφηση δεν οφείλεται σε απόκλιση από τις συμφωνηθείσες προδιαγραφές, το Σύστημα υποχρεώνεται να παραλαμβάνει το δευτερογενές υλικό από προσυμφωνημένα σημεία παράδοσης, σε μηδενική τιμή.
Ο νόμος 2939/2001 και οι παραλείψεις του για τα μπάζα
Ο νόμος 2939 του 2001με θέμα «Συσκευασίες και εναλλακτική διαχείριση των συσκευασιών και άλλων προϊόντων-Ίδρυση Εθνικού Οργανισμού Εναλλακτικής Διαχείρισης Συσκευασιών και άλλων προϊόντων ( ΕΟΕΔΣΑΠ) και άλλες διατάξεις», καλύπτει όλες τις συσκευασίες που διατίθενται στην αγορά και όλα τα απόβλητα συσκευασιών, καθώς και άλλα προϊόντα, όπως ελαστικά, ορυκτέλαια, συσσωρευτές, ηλεκτρικές στήλες, απόβλητα από οικοδομές και κατεδαφίσεις, ηλεκτρονικά και ηλεκτρικά απόβλητα, οχήματα, έπιπλα, απόβλητα γεωργικών δραστηριοτήτων.
Στην εφαρμογή του νόμου αυτού και των σχετικών Προεδρικών Διαταγμάτων, που δημοσιεύθηκαν τον Μάρτιο 2004, βασίζεται η υπόθεση της ανακύκλωσης στη χώρα.
Μέχρι στιγμής πάντως, ούτε στη χώρα ούτε στην Κατερίνη φαίνεται να προχωρά η ανακύκλωση των λοιπών υλικών, πλην χαρτιού, πλαστικού, γυαλιού και αλουμινίου, που συγκεντρώνονται στους μπλε κάδους.
Κι αυτό γιατί το θεσμικό πλαίσιο θα πρέπει να ολοκληρωθεί με μια σειρά επιπλέον Προεδρικών Διαταγμάτων, των οποίων, όμως, η υπογραφή καθυστερεί αδικαιολόγητα εδώ και χρόνια. Μεταξύ αυτών και το Προεδρικό Διάταγμα για την «Εναλλακτική διαχείριση Αποβλήτων οικοδομών, εκσκαφών και κατεδαφίσεων»,δηλαδή για τα μπάζα.
Ο νόμος 2939 του 2001με θέμα «Συσκευασίες και εναλλακτική διαχείριση των συσκευασιών και άλλων προϊόντων-Ίδρυση Εθνικού Οργανισμού Εναλλακτικής Διαχείρισης Συσκευασιών και άλλων προϊόντων ( ΕΟΕΔΣΑΠ) και άλλες διατάξεις», καλύπτει όλες τις συσκευασίες που διατίθενται στην αγορά και όλα τα απόβλητα συσκευασιών, καθώς και άλλα προϊόντα, όπως ελαστικά, ορυκτέλαια, συσσωρευτές, ηλεκτρικές στήλες, απόβλητα από οικοδομές και κατεδαφίσεις, ηλεκτρονικά και ηλεκτρικά απόβλητα, οχήματα, έπιπλα, απόβλητα γεωργικών δραστηριοτήτων.
Στην εφαρμογή του νόμου αυτού και των σχετικών Προεδρικών Διαταγμάτων, που δημοσιεύθηκαν τον Μάρτιο 2004, βασίζεται η υπόθεση της ανακύκλωσης στη χώρα.
Μέχρι στιγμής πάντως, ούτε στη χώρα ούτε στην Κατερίνη φαίνεται να προχωρά η ανακύκλωση των λοιπών υλικών, πλην χαρτιού, πλαστικού, γυαλιού και αλουμινίου, που συγκεντρώνονται στους μπλε κάδους.
Κι αυτό γιατί το θεσμικό πλαίσιο θα πρέπει να ολοκληρωθεί με μια σειρά επιπλέον Προεδρικών Διαταγμάτων, των οποίων, όμως, η υπογραφή καθυστερεί αδικαιολόγητα εδώ και χρόνια. Μεταξύ αυτών και το Προεδρικό Διάταγμα για την «Εναλλακτική διαχείριση Αποβλήτων οικοδομών, εκσκαφών και κατεδαφίσεων»,δηλαδή για τα μπάζα.
Ένα άλλο Μοντέλο για τα σκουπίδια
Την περασμένη Άνοιξη, η WWF, η Μεσόγειος SΟS, η Greenpeace και η Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης, κατέθεσαν μια κοινή ολοκληρωμένη πρόταση για τα σκουπίδια, η οποία στην ουσία έθετε υπό αμφισβήτηση τα μέχρι σήμερα πενιχρά αποτελέσματα του Συστήματος της Ε.Ε.Α.Α.
Την περασμένη Άνοιξη, η WWF, η Μεσόγειος SΟS, η Greenpeace και η Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης, κατέθεσαν μια κοινή ολοκληρωμένη πρόταση για τα σκουπίδια, η οποία στην ουσία έθετε υπό αμφισβήτηση τα μέχρι σήμερα πενιχρά αποτελέσματα του Συστήματος της Ε.Ε.Α.Α.
Οι τέσσερις οικολογικές οργανώσεις προέκριναν ένα Στρατηγικό Μοντέλο, που προβλέπει μεταξύ άλλων:
-να σταματήσουμε να πληρώνουμε δημοτικά τέλη ανάλογα με τα τετραγωνικά μέτρα της κατοικίας μας, και αυτά να συνδεθούν με την ποσότητα των απορριμμάτων που παράγουμε, ώστε να ισχύσει η αρχή της «ανταποδοτικότητας» και να καταστούμε όλοι περιβαλλοντικά περισσότερο υπεύθυνοι δημότες, που θα συμμετέχουμε στην ανακύκλωση και κομποστοποίηση για να μειώσουμε και τα δημοτικά μας τέλη.
-τα τέλη τελικής διάθεσης, που πληρώνουν οι ΟΤΑ για τη χρήση των ΧΥΤΑ-ΧΥΤΥ να συνδεθούν με τις ποσότητες που θάβει κάθε ΟΤΑ, ώστε να ισχύσει η αρχή «Ο Ρυπαίνων Πληρώνει» και να υπάρχουν και οικονομικά κίνητρα στους ΟΤΑ για να καταστούν υπεύθυνοι και ενεργοί στη μείωση των απορριμμάτων.
-Είναι απαραίτητη επίσης η ανάληψη νομοθετικών πρωτοβουλιών από την πολιτεία για τη μείωση της αχρείαστης συσκευασίας σε διάφορα καταναλωτικά αγαθά, η επανεξέταση του συνολικού παραγωγικού μοντέλου προϊόντων
-οικιακή κομποστοποίηση. Εάν η πολιτεία, λένε, θεσπίσει την τοποθέτηση κάδων οικιακής κομποστοποίησης στα κτίρια και ξεκινήσει την υλοποίηση μαζί με τους ΟΤΑ κάποιων μεγάλης κλίμακας προγραμμάτων οικιακής και δημοτικής κομποστοποίησης, θα έδινε ουσιαστική ώθηση στο μέτρο. Μόνο με την οικιακή κομποστοποίηση, οι ΟΤΑ μπορούν να μειώσουν τα προς διαχείριση οικιακά οργανικά και κλαδέματα σε ποσοστό που αντιστοιχεί μέχρι και το 35% του συνόλου των απορριμμάτων τους.
-διαλογή στην πηγή των απορριμμάτων με 4 κάδους- μπορεί να υιοθετηθεί άμεσα από την πολιτεία και τους ΟΤΑ το μοντέλο με 4 κάδους (αντί του ενός, των δύο ή των τριών, που εφαρμόζεται σήμερα) για τη συλλογή των απορριμμάτων και υπολοίπων υλικών. Ο πρώτος κάδος μπορεί να αφορά μόνο το χαρτί, που θα οδηγείται χωρίς άλλη διαλογή για ανακύκλωση, ο δεύτερος κάδος θα δέχεται όλα τα υπόλοιπα ανακυκλώσιμα υλικά (πλαστικά, γυαλί, μέταλλα, ξύλο), τα οποία θα οδηγούνται για διαλογή στα ειδικά ΚΔΑΥ (Κέντρα Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών) και εν συνεχεία για ανακύκλωση, ο τρίτος κάδος θα δέχεται μόνο τα υπόλοιπα οργανικά και βιοαποδομήσιμα υλικά (όσα δηλαδή δεν αξιοποιούνται στην οικιακή κομποστοποίηση), τα οποία θα οδηγούνται για κομποστοποίηση σε μικρές ή μεγαλύτερες μονάδες κομποστοποίησης, και ο τέταρτος κάδος θα δέχεται τα υπολείμματα τα οποία θα οδηγούνται για τελική διάθεση σε ΧΥΤΥ. Οι 4 κάδοι στο μέλλον θα μπορούσαν να γίνουν 3, εφόσον οι πολίτες κάνουν πολύ καλό διαχωρισμό των υλικών, οπότε θα μπορούσε να καταργηθεί ο 4ος κάδος και τα όποια μη οργανικά υλικά του 3ου κάδου να διαχωρίζονται στις μονάδες κομποστοποίησης και να οδηγούνται σε ΧΥΤΥ.
-δημιουργία διαδημοτικών Κέντρων Ανακύκλωσης σε όλη την Ελλάδα.
-να σταματήσουμε να πληρώνουμε δημοτικά τέλη ανάλογα με τα τετραγωνικά μέτρα της κατοικίας μας, και αυτά να συνδεθούν με την ποσότητα των απορριμμάτων που παράγουμε, ώστε να ισχύσει η αρχή της «ανταποδοτικότητας» και να καταστούμε όλοι περιβαλλοντικά περισσότερο υπεύθυνοι δημότες, που θα συμμετέχουμε στην ανακύκλωση και κομποστοποίηση για να μειώσουμε και τα δημοτικά μας τέλη.
-τα τέλη τελικής διάθεσης, που πληρώνουν οι ΟΤΑ για τη χρήση των ΧΥΤΑ-ΧΥΤΥ να συνδεθούν με τις ποσότητες που θάβει κάθε ΟΤΑ, ώστε να ισχύσει η αρχή «Ο Ρυπαίνων Πληρώνει» και να υπάρχουν και οικονομικά κίνητρα στους ΟΤΑ για να καταστούν υπεύθυνοι και ενεργοί στη μείωση των απορριμμάτων.
-Είναι απαραίτητη επίσης η ανάληψη νομοθετικών πρωτοβουλιών από την πολιτεία για τη μείωση της αχρείαστης συσκευασίας σε διάφορα καταναλωτικά αγαθά, η επανεξέταση του συνολικού παραγωγικού μοντέλου προϊόντων
-οικιακή κομποστοποίηση. Εάν η πολιτεία, λένε, θεσπίσει την τοποθέτηση κάδων οικιακής κομποστοποίησης στα κτίρια και ξεκινήσει την υλοποίηση μαζί με τους ΟΤΑ κάποιων μεγάλης κλίμακας προγραμμάτων οικιακής και δημοτικής κομποστοποίησης, θα έδινε ουσιαστική ώθηση στο μέτρο. Μόνο με την οικιακή κομποστοποίηση, οι ΟΤΑ μπορούν να μειώσουν τα προς διαχείριση οικιακά οργανικά και κλαδέματα σε ποσοστό που αντιστοιχεί μέχρι και το 35% του συνόλου των απορριμμάτων τους.
-διαλογή στην πηγή των απορριμμάτων με 4 κάδους- μπορεί να υιοθετηθεί άμεσα από την πολιτεία και τους ΟΤΑ το μοντέλο με 4 κάδους (αντί του ενός, των δύο ή των τριών, που εφαρμόζεται σήμερα) για τη συλλογή των απορριμμάτων και υπολοίπων υλικών. Ο πρώτος κάδος μπορεί να αφορά μόνο το χαρτί, που θα οδηγείται χωρίς άλλη διαλογή για ανακύκλωση, ο δεύτερος κάδος θα δέχεται όλα τα υπόλοιπα ανακυκλώσιμα υλικά (πλαστικά, γυαλί, μέταλλα, ξύλο), τα οποία θα οδηγούνται για διαλογή στα ειδικά ΚΔΑΥ (Κέντρα Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών) και εν συνεχεία για ανακύκλωση, ο τρίτος κάδος θα δέχεται μόνο τα υπόλοιπα οργανικά και βιοαποδομήσιμα υλικά (όσα δηλαδή δεν αξιοποιούνται στην οικιακή κομποστοποίηση), τα οποία θα οδηγούνται για κομποστοποίηση σε μικρές ή μεγαλύτερες μονάδες κομποστοποίησης, και ο τέταρτος κάδος θα δέχεται τα υπολείμματα τα οποία θα οδηγούνται για τελική διάθεση σε ΧΥΤΥ. Οι 4 κάδοι στο μέλλον θα μπορούσαν να γίνουν 3, εφόσον οι πολίτες κάνουν πολύ καλό διαχωρισμό των υλικών, οπότε θα μπορούσε να καταργηθεί ο 4ος κάδος και τα όποια μη οργανικά υλικά του 3ου κάδου να διαχωρίζονται στις μονάδες κομποστοποίησης και να οδηγούνται σε ΧΥΤΥ.
-δημιουργία διαδημοτικών Κέντρων Ανακύκλωσης σε όλη την Ελλάδα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου