ΚΥΡΙΑΚΗ 3 ΜΑΙΟΥ 2009 (ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ)
«Ναι» στη συζήτηση για τα σκάνδαλα.
Οσο και αν κάποιοι εκ των πολιτικών επιμένουν ότι, η κουβέντα αυτή δηλητηριάζει τη δημόσια ζωή», έχει θετικά αποτελέσματα μακροπρόθεσμα. Η διαφθορά δεν πρέπει να θεωρείται κάτι δεδομένο και η ατιμωρησία επίσης δεν μπορεί να περνάει ασχολίαστη. Ακόμη κι όταν ένα κόμμα, καθ' υπερβολήν, σηκώνει τη σημαία της «κάθαρσης», δεν κάνει ζημιά.
Το πρόβλημα ξεκινάει από τη στιγμή που η συζήτηση εξαντλείται σε ηθικολογικές διακηρύξεις και καταλήγει σε απλουστεύσεις του στιλ «Ψηφίστε εμάς που είμαστε καθαροί» (λες και η διαφθορά σταματάει στα κομματικά σύνορα). Στην Ελλάδα, δυστυχώς, δεν μιλάμε για ένα σύστημα που λειτουργεί σωστά αλλά υπάρχουν και μεμονωμένα κρούσματα διαφθοράς, αλλά για ένα σύστημα προβληματικό, το οποίο καλλιεργεί τη διαφθορά σε όλα τα επίπεδα: από τις χαμηλές βαθμίδες της δημόσιας διοίκησης έως τα ανώτερα πολιτικά αξιώματα.
Πού βρίσκεται η ουσία του προβλήματος; Η διαφθορά έχει τη ρίζα της στο ότι θεωρείται περίπου φυσιολογικό κάποιοι πολίτες να έχουν προνομιακή μεταχείριση από το κράτος. Είτε λόγω στάτους (οικογενειακού, επαγελματικού, οικονομικού) ή επειδή δωροδοκούν. Το περιβόητο «Ξέρεις ποιος είμαι εγώ, ρε;» παραπέμπει ευθέως στην επαφή με κάποιο σύστημα που προσφέρει ειδικά προνόμια. Σε κοινωνίες όπως η δική μας, όπου η ευνοιοκρατία είναι αποδεκτή, όσο πιο κοντά βρίσκεται κάποιος στην πηγή της εξουσίας, σ' έναν χαρισματικό αρχηγό ή σε κάποια ομάδα με σημαντική επιρροή (κόμμα, ομάδα συμφερόντων, δίκτυο κ.λπ.) τόσο καλύτερο στάτους και μεγαλύτερη επιρροή εξασφαλίζει. Ετσι, λοιπόν, πολλοί επιδιώκουν να αποκτήσουν επαφή με αυτές τις ομάδες, αντί να προσπαθήσουν για την αλλαγή των κανόνων του παιχνιδιού.
Είναι πιο εύκολο να ενταχθούν στο σύστημα αντί να προσπαθήσουν να το αλλάξουν. Για να αντιληφθεί κάποιος αν υπάρχει διαφθορά σε μια περιοχή ή αν ισχύουν κανόνες, δεν χρειάζεται να κάνει επιστημονική έρευνα. Αρκεί να πάει εκεί και να υποβάλει την εξής απλή ερώτηση: Ποιον πρέπει να βρω για να κάνω αυτή τη δουλειά ή να λύσω αυτό το πρόβλημα; Αν η απάντηση που θα πάρει είναι «τον τάδε», αυτό σημαίνει πολύ απλά ότι δεν λειτουργούν οι κανόνες.
Αυτοί που είναι ενταγμένοι πλήρως στο σύστημα δεν χρειάζεται να δώσουν φακελάκι στον υπάλληλο. Εχουν διασυνδέσεις πολύ πιο ψηλά. Ο επιχειρηματίας θα περάσει από την πολεοδομία (ή κάποιος υπάλληλος από τη βίλα του) για να τακτοποιήσει μια παράβασή του μόνο με το όνομά του (μάλλον πληρώνει πιο ψηλά). Ο απλός πολίτης θα δώσει φακελάκι.
Η υπόθεση της διαφθοράς έρχεται από πολύ μακριά και το θερμοκήπιο στο οποίο έχει εκκολαφθεί στη χώρα μας είναι τα πολιτικά κόμματα, που θεωρούν ότι η εξουσία είναι λάφυρο για τον εκάστοτε νικητή και μπορεί να τη διαχειρίζεται κατά το δοκούν. Αυτή την αντίληψη είχε η δεξιά, την ίδια υιοθέτησε και το ΠΑΣΟΚ μετά την άνοδό του στην εξουσία το 1981. Το μισό του ελληνικού λαού που βρισκόταν εκτός συστήματος, λειτούργησε με τους ίδιους ακριβώς όρους. Αντί να αλλάξει τους κανόνες, χρησιμοποίησε το σύστημα προς όφελός του.
Οι δουλειές λοιπόν δίνονται σε ημέτερους, τα «δικά μας παιδιά προτιμώνται», οι «δικοί μας άνθρωποι» βρίσκουν τις πόρτες ανοιχτές εκεί όπου είναι κλειστές για τους άλλους (παίρνουν άδειες, διαγράφονται παραβάσεις τους, παραγράφονται πρόστιμα, έχουν ασυλία). Ο νόμος περί ευθύνης υπουργών αποτελεί σαφή έκφραση του πώς λειτουργούν οι ομάδες συμφερόντων.
Η βαθύτερη αντιμετώπιση του προβλήματος προϋποθέτει από τα κόμματα διαφορετική αντίληψη στην άσκηση της εξουσίας. Σημαίνει εφαρμογή της αρχής της ίσης αντιμετώπισης. Φαινόμενα διαφθοράς θα υπάρχουν πάντα. Παρατηρούνται και σε χώρες όπου οι κανόνες εφαρμόζονται, όπως η Σουηδία και η Δανία. Μόνο που εκεί πρόκειται για πράξεις μεμονωμένων προσώπων που παραβιάζουν τους κανόνες ενός συστήματος ισονομίας και όχι για τον κανόνα σ' ένα σύστημα που λειτουργεί με μοναδική αρχή «εμείς ασκούμε την εξουσία και δεν δίνουμε λόγο σε κανέναν».
Επίσης, η ανάδειξη των σκανδάλων πρέπει να οδηγεί σε τιμωρία των εμπλεκομένων σε κάθε επίπεδο. Από τον απλό υπάλληλο που δωροδοκείται μέχρι τον υπουργό που χρηματίζεται. Ας σταματήσει το γνωστό μότο «Μα, αυτός θα την πληρώσει;». Ας πληρώνει όποιος φταίει κάθε φορά. Αν φταίει ο υπάλληλος, ο υπάλληλος. Αν φταίει ο υπουργός, ο υπουργός.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου